Siá Hō͘ Chèng-tī-ka kap Soán-bîn ê Tāi-chì
作者：陳雷
（本文是漢羅合用kap全羅馬字一段一段對照）
Tī chia lán講--ê是台灣ê政治。政治家kap選民仝款，所考慮--ê是個人ê利益kap政治理念。有人khah注重利益，有人注重理念，比例各人無仝。真濟人主要為著名利，真少100 pha為著理念（特別是政治家）——chit點相信大家同意。
Tī chia lán kóng--ê sī Tâi-oân ê chèng-tī. Chèng-tī-ka kap soán-bîn kāng-khoán, só͘ khó-lū--ê sī kò-jîn ê lī-ek kap chèng-tī lí-liām. Ū lâng khah chù-tiōng lī-ek, ū lâng chù-tiōng lí-liām, pí-lē kok-lâng bô-kâng. Chin chē lâng chú-iàu ūi-tio̍h miâ-lī, chin chió 100 pha ūi-tio̍h lí-liām (te̍k-pia̍t sī chèng-tī-ka) – chit tiám siong-sìn tāi-ke tông-ì.
政治理念親像台灣獨立ia̍h是統一，表面上看--來是純感情ê mi̍h件。某人主張統一，雖然伊知影蹛tī台灣khah好，m̄-kú伊ê感情是大中國主義。但是根本te̍k講--來，政治理念mā是teh考慮利益。好比某人主張台灣是獨立ê主權國家，因為有主權chiah ē-tàng保護lán ê政治體制、經濟種種ê利益kap安全。不過，che是ùi全台灣做出發點，徛tī khah長期、範圍khah闊ê考慮。所以政治理念真重要。
Chèng-tī lí-liām chhin-chhiūⁿ Tâi-oân to̍k-li̍p ia̍h-sī thóng-it, piáu-bīn-siōng khòaⁿ--lâi sī sûn kám-chêng ê mi̍h-kiāⁿ. Bó͘ lâng chú-tiuⁿ thóng-it, sui-jiân i chai-iáⁿ tòa tī Tâi-oân khah hó, m̄-kú i ê kám-chêng sī tōa Tiong-kok chú-gī. Tān-sī kin-pún-te̍k kóng--lâi, chèng-tī lí-liām mā sī teh khó-lū lī-ek. Hó-pí bó͘ lâng chú-tiuⁿ Tâi-oân sī to̍k-li̍p ê chú-koân kok-ka, in-ūi ū chú-koân chiah ē-tàng pó-hō͘ lán ê chèng-tī thé-chè, keng-chè chióng-chióng ê lī-ek kap an-choân. Put-kò, che sī ùi choân Tâi-oân chò chhut-hoat-tiám, khiā tī khah tn̂g-kî, hoān-ûi khah khoah ê khó-lū. Só͘-í chèng-tī lí-liām chin tiōng-iàu.
但是大部份ê政治家真少公開講in個人ê利益，主要講選民ê利益kap政治理念。而且一支喙雙个舌，講hoān講，做hoān做，無一定是實話。所以選民考慮--ê m̄-nā是利益kap理念，而且iáu tio̍h考慮政治家ê信用。若是無信用，講khah好聽mā無效。
Tān-sī tāi-pō͘-hūn ê chèng-tī-ka chin chió kong-khai kóng in kò-jîn ê lī-ek, chú-iàu kóng soán-bîn ê lī-ek kap chèng-tī lí-liām. Jî-chhiáⁿ 1 ki chhùi siang ê chi̍h, kóng hoān kóng, chò hoān chò, bô-it-tēng sī si̍t-ōe. Só͘-í soán-bîn khó-lū--ê m̄-nā sī lī-ek kap lí-liām, jî-chhiáⁿ iáu tio̍h khó-lū chèng-tī-ka ê sìn-iōng. Nā-sī bô sìn-iōng, kóng khah hó-thiaⁿ mā bô-hāu.
民主政治ê目的是追求多數人ê利益，政治、經濟、自由、安全ê利益。Lán投票選某某政治家來替lán做chit項代誌。Beh按怎ē-tàng選出chit款ê政治家？人講有啥款ê選民就有啥款ê政治家，有影。Lán選擇ê時用多數人ê利益做出發點（也就是想khah長、看khah闊），就khah有機會選出chit款ê政治家。Lán tio̍h看長無看短、看闊無看狹。若有人幾千箍kā你買票，請你chhit-thô，你投hō͘--伊, 選--出-來就是kap你仝款貪私利ê政治家、政客。
Bîn-chú chèng-tī ê bo̍k-te̍k sī tui-kiû to-sò͘-lâng ê lī-ek, chèng-tī, keng-chè, chū-iû, an-choân ê lī-ek. Lán tâu-phiò soán bó͘-bó͘ chèng-tī-ka lâi thè lán chò chit hāng tāi-chì. Beh án-chóaⁿ ē-tàng soán-chhut chit khoán ê chèng-tī-ka? Lâng kóng ū siáⁿ-khoán ê soán-bîn tō ū siáⁿ-khoán ê chèng-tī-ka, ū-iáⁿ. Lán soán-te̍k ê sî iōng to-sò͘-lâng ê lī-ek chò chhut-hoat-tiám (iā tō sī siūⁿ khah tn̂g, khòaⁿ khah khoah), tō khah ū ki-hōe soán-chhut chit khoán ê chèng-tī-ka. Lán tio̍h khòaⁿ tn̂g bô khòaⁿ té, khòaⁿ khoah bô khòaⁿ e̍h. Nā ū lâng kúi chheng kho͘ kā lí bé-phiò, chhiáⁿ lí chhit-thô, lí tâu hō͘--i, soán--chhut-lâi tō sī kap lí kāng-khoán tham su-lī ê chèng-tī-ka, chèng-kheh.
Iáu-koh一點，就是外來政治勢力ê干涉，特別是中國計畫性ê統戰，致使台灣ê民主、選舉ê環境嚴重汙染，攪擾選民ê判斷。Chit點實在真重要，lán tio̍h不時非常警覺。
Iáu-koh 1 tiám, tō sī gōa-lâi chèng-tī sè-le̍k ê kan-sia̍p, te̍k-pia̍t sī Tiong-kok kè-ōe-sèng ê thóng-chiàn, tì-sú Tâi-oân ê bîn-chú, soán-kú ê khoân-kéng giâm-tiōng u-jiám, kiáu-jiáu soán-bîn ê phòaⁿ-toàn. Chit tiám si̍t-chāi chin tiōng-iàu, lán tio̍h put-sî hui-siông kéng-kak.
