Hō͘ Ko-hiông Chhī-tiúⁿ A-peh ê Phoe

Hō͘高雄市長阿伯ê批

作者:Tiuⁿ Bín-hâm


Chhī-tiúⁿ a-peh lí hó:


In-ūi siăn-séⁿ tiāⁿ-tiāⁿ mn̄g--gún, kok-tiong pit-gia̍p liáu-āu beh tha̍k siáⁿ-mi̍h. Góa mn̄g siăn-séⁿ, chiah chai-iáⁿ goân-lâi lán Tâi-oân bô ka-tī bó-gí ê ko-tiong ha̍k-hāu kap kho-hē.


Góa sī 1 ê kok-tiong 2 nî ê ha̍k-seng, tùi ha̍k-hāu khó-chhì ê kho-bo̍k lóng bô siáⁿ-mih sêng-chiū-kám. M̄-koh, góa tùi Tâi-gí kap Tâi-gí Pe̍h-ōe-jī chiok ū hèng-chhù. Góa ū ka-tī siá bûn-chiuⁿ, mā ū iōng choân Tâi-gí chò iáⁿ-phìⁿ--kòe, mā ū tio̍h-chióng--ŏ͘. Gún tī pún-thó͘-gí pit-gia̍p-koa pí-sài tio̍h-chióng, tī YouTube chhōe “Chheng-chhun kì-liām-ji̍t (青春紀念日)” tiō ē-tàng chhōe--tio̍h. Thiaⁿ--kòe ê lâng lóng jīn-ûi gún chhiùⁿ-koa chiok hó-thiaⁿ, tī MV lāi-té ê piáu-hiān mā chin chū-jiân, Hiông-tiong(雄中) ê im-ga̍k siăn-séⁿ mā ū kā gún o-ló.


Khó-chhì ê kho-bo̍k lia̍h-gōa, só͘-ū ê kho-bo̍k góa lóng ē-tàng the̍h-tio̍h beh 100 hun ê hun-sò͘.


Góa hi-bāng ē-tàng ū 1 keng choân Tâi-gí ê ha̍k-hāu, goân-in í-hā:


1. Ùi gín-á khai-sí o̍h Tâi-gí, kóng Tâi-gí, hō͘ Tâi-gí kè-sio̍k thoân--lo̍h-khì. Chhan-chhiūⁿ gún a-kong a-má a-pah a-bú kà góa jīn-bat sè-sū, kè-sio̍k tī ha̍k-hāu iōng Tâi-gí o̍h tì-sek. Gún a-má tī thiⁿ-téng nā chai-iáⁿ góa ē-tàng tī ha̍k-hāu iōng Tâi-gí o̍h tì-sek, it-tēng ē chiok hoaⁿ-hí. 


2. Góa siūⁿ-beh tī ha̍k-hāu o̍h Tâi-gí. Hiān-chhú-sî tī ha̍k-hāu lóng sī teh kóng Tiong-kok-gí? Kóng ka-tī m̄ sī Tiong-kok-lâng tio̍h-ài ū kái-piàn, ùi ha̍k-hāu khai-sí chò, o̍h ka-tī ê gí-giân.


3. Góa o̍h Tâi-gí Pe̍h-ōe-jī chiah té-té 30 tiám-cheng niâ, tān-sī góa í-keng ē-tàng ka-tī siá-jī, ta̍k-kang lóng ē siá chì-chió 2 kù Pe̍h-ōe-jī tī liân-lo̍k-phō͘-á. Góa o̍h siá Hàn-jī beh siá chò Tâi-gí ū chin chē khùn-lân, Hàn-jī tiāⁿ-tiāⁿ teh kái im, góa án-chóaⁿ o̍h, lóng o̍h bē oân, jī mā chin oh siá, oh kì. Tâi-gí Pe̍h-ōe-jī kî-si̍t chiok kán-tan, im nā lia̍h hō͘ chún, tiō lóng ē-hiáu siá--ah. Chhī-tiúⁿ a-peh ē-tàng lâi o̍h khòaⁿ-māi.


4. Nā-sī siăn-séⁿ siōng-khò ē-tàng iōng Tâi-gí kóng, án-ne góa it-tēng o̍h liáu koh-khah hó, góa ê Tâi-gí mā ē piàn koh-khah lī-hāi!


5. Kok-tiong ē siōng le̍k-sú, tē-lí, gí-giân, lóng sī teh kà Tiong-kok ê mi̍h-kiāⁿ, án-ne kám m̄ sī chiok kî-koài?


Góa khòaⁿ chi̍t-kóa Tâi-gí bûn-chiuⁿ, lāi-bīn ū chiok chē tùi Tâi-oân ū kòng-hiàn ê le̍k-sú jîn-bu̍t, m̄-koh, sī-án-chóaⁿ chia-ê gâu-lâng ê kò͘-sū góa tī ha̍k-hāu lóng o̍h bē tio̍h? Lán ka-tī ê le̍k-sú tē-lí m̄ chai-iáⁿ, soah it-ti̍t khì tha̍k gōa-kok--ê, góa chiok siūⁿ-beh ke tha̍k kóa Tâi-bûn, Tâi-oân-lâng ê le̍k-sú kap tē-lí.


Góa kám-kak chiok khó-sioh, mā chiok sit-bōng--ê, nā khò-pún bô siá chia-ê gâu-lâng tùi Tâi-oân ê kòng-hiàn, sī-m̄-sī in ê hù-chhut lóng bô tiōng-iàu, só͘-í lán Tâi-oân ê gín-á m̄-bián chaiⁿ-iáⁿ?


Thng Tek-chiong(湯德章), Ông Io̍k-tek(王育德), Tēⁿ Lâm-iông(鄭南榕)... chit 3 ê lóng sī tùi Tâi-oân ū kòng-hiàn ê le̍k-sú jîn-bu̍t, ha̍k-hāu khò-pún kèng-jiân liân 1 tiâu lóng bô siá--tio̍h, chin-chiàⁿ sī khó-liân koh khó-sioh. Só͘-í góa siūⁿ-beh pài-thok chhī-tiúⁿ a-peh, tī góa kok-tiong pit-gia̍p chìn-chêng, ē-tàng ū 1 keng choân Tâi-gí ê ko-tiong ha̍k-hāu.








#Lán來講看māi 專欄,本文使用傳統白話字。

#台文通訊BONG報 362期,2024年5月出刊。

歡迎捐款贊助 #李江却台語文教基金會 

(捐款可抵稅,匯款後請通知02-23112199)



郵政劃撥:19021486
戶名:財團法人李江却台語文教基金會

電匯:123-20-050514-2
華南銀行士林分行活儲
戶名:財團法人李江却台語文教基金會


#李江却台語文教基金會 需要你ê定期捐款,逐年贊助本會(台文通訊BONG報發行單位)NT$2,400,lán做伙復振台灣語文ê事工kap雜誌編印發行費用,捐款thang抵稅。