Jı̍t-pún Tùi “コロナ禍” Tiong Kiâⁿ-chhut Sin ê Lō͘

 日本tùi「Corona禍」中行出新ê路


作者:小川俊和(台羅會會員 )


Thiaⁿ tòa tī Ko-hiông ê thâu-ke-niû pêng-iú kóng Tâi-oân í-keng kā Corona ê e̍k-chêng khòng-chè liáu bē-bái, chhùi-am ài chiàu phòe-kip. Hit-chūn Tang-kiaⁿ chèng-hú hoat-chhut “Kín-kip Sū-thài Soan-giân”, jîn-bîn kìm-chí chhut-gōa, ha̍k-hāu thêng-khò, tiàm-bīn thêng-chí êng-gia̍p. 4 goe̍h chhe 7, Jı̍t-pún choân-kok í-keng ū 560 ê lâng kám-jiám. 5 goe̍h 14 chèng-hú kái-tû chit hāng soan-giân, koh kong-pò͘ hit jı̍t ū 100 ê kám-jiám.  

 

Hit-chūn, Tang-kiaⁿ ê ū-hông-phín chhùi-am, siau-to̍k chiú-cheng í-keng lóng khiàm-hòe. Kiat-kó chèng-hú soah kiò goán ài kòa chhùi-am, iōng siau-to̍k-chúi hông-chí kám-jiám. Ah mı̍h-kiāⁿ beh toh bé? Lēng-gōa, sin-bûn hong-siaⁿ Tiong-kok-lâng khai-sí sio-cheⁿ tún-hòe. Ū-iáⁿ neh! Amazon téng-bīn iú-koan hông-e̍k sán-phín ê kè-siàu lóng chhèng-koân. In ūi-tio̍h beh thàn chai-lān-chîⁿ choán-chhiú thàn ke̍h-kha, só͘-í chia-ê lâng hông kiò “転売ヤー”(てんばいやー: choán-bē kap “buyer” ê cho͘-ha̍p-sû). Kiat-kó, ui-hia̍p kap éng-hióng tio̍h tē-it-sòaⁿ ê i-liâu jîn-goân, lāu-lâng, tāng-chèng pēⁿ-lâng ê kiān-khong. Liân góa to bé bô chhùi-am? Ka-chài! Ū jîn-chêng-bī ê thâu-ke-niû kín-kip kià ē-tàng sé ê chhùi-am sàng--góa. 


Taⁿ, Corona m̄ chai tang-sî chiah ē siu-soah, kám-jiám hong-sek put-bêng, kám-jiám-chiá jú lâi jú chē. Kin-á-jı̍t 9 goe̍h chhe 3, ū 659 ê kám-jiám, soah tian-tò pí “Kín-kip Sū-thài Soan-giân” ê sî koh-khah chē lâng? Si̍t-chāi siūⁿ-bô? 


Sin-bûn pò kóng, kok-sió 3-nî-á ha̍k-seng ê chok-bûn siá “Sī-án-chóaⁿ? Bô kàu-khùi--lah!” Goân-lâi kin-nî ê hioh-joa̍h khah te̍k-sû, ūi-tio̍h beh hông-chí e̍k-chêng kám-jiám, bē-tàng khì lâng chē ê só͘-chāi chhit-thô.  


Chi̍p-thé kám-jiám ê goân-in – Bi̍t-pì(密閉),  Bi̍t-chi̍p(密集), Bi̍t-chiap(密接) – goán kiò-chò “3密”(さんみつ), chèng-hú ho͘-io̍k ài pī-bián. 


Chiâⁿ tú-hó, chit-má tī Hokhaitoh Isikhali(北海道石狩) mā leh tùi ûi-hoat gōa-kok o͘-kang chhái-chhú “Bi̍t-ji̍p-kéng(密入境), Bi̍t-su-chhut(密輸出), Bi̍t-hî-gia̍p(密漁業)” ê cháu-su hêng-tōng, che bô-kâng ê “3密”, mā chiâⁿ-chò siōng “hang” ê ōe-tê. 


Goán ê seng-oa̍h ū chin tōa ê piàn-hòa, ūi-tio̍h pī-bián “sam-bi̍t”, goán chīn-liōng pī-bián chhut-gōa, kiám-chió kap pêng-iú kau-chè kìⁿ-bīn ê ki-hōe. Nā bô-hoat-tō͘ pī-bián mā ài pó-chhî siā-kau kī-lî “ソーシャルディスタンス”(social distance), pī-bián ka-tī kám-jiám, mā pó-hō͘ tùi-hong. Sòaⁿ-téng khui iàn-hōe, hōe-gī, ián-chhiùⁿ-hōe, Pat-kòa-liâu Jîn-bú tha̍k-chheh-hōe tiāⁿ-tiāⁿ sòaⁿ-téng iau-chhiáⁿ góa chham-ka tha̍k-chheh-hōe, chi-chhî tòa tī Jı̍t-pún ê góa, góa siūⁿ che sī “ソーシャルディスタンス”(social distance) ê sian-lē. 

 

“コロナ禍”(ころな か) chit ê sin-sû sī 2--goe̍h e̍k-chêng khai-sí chiah ū--ê. “禍” sī chai-eh, nā kap コロナ(Corona) kap chò-hóe, sī put-chí-á kán-tan liáu-kái, mā ū khah khoah, khah giâm-tiōng ê gí-khì. Sin gí-sû mā khah hong-piān sú-iōng. Tong-chho͘ lâng iáu-bōe koàn-sì ê sî, “コロナ渦”, “コロナ鍋” lóng ū lâng siá. Khah-chá goán lóng siá kàu “コロナ” niâ, chit-má í-keng iok-tēng sio̍k-sêng ke-thiⁿ siá chò “コロナ禍”, ta̍k-ke mā lóng koàn-sì--ah.

 

Tī “コロナ禍”, Jı̍t-pún chèng-hú jīn-ûi siu-sok Corona m̄ sī î-it ê bo̍k-te̍k, m̄-nā chhò-si put-chiok, chèng-hú koh kái-soeh kóng, ūi-tio̍h beh pó-hō͘ lô chu siang-hong, Jı̍t-pún ài kian-kò͘ keng-chè ûi-tiōng. Pí-chiàu í-keng hôe-ho̍k chèng-siông seng-oa̍h ê Tâi-oân-lâng, Jı̍t-pún sī siong-tùi siau-ke̍k, e̍k-chêng khok-tāi liân-tài goán ê seng-oa̍h si̍p-koàn kap siā-kau hong-sek mā tòe leh kái-piàn. 


“テレワーク”(telework), tī Tang-kiaⁿ ūn-iōng bāng-lō͘ kho-ki thong-sìn, lī-khui pān-kong-sek pān-kong ê khì-gia̍p, ùi 3 goe̍h-hūn ê 24%, kàu 5 goe̍h-hūn í-keng chhèng kàu 62.7%. Sīm-chì ū chi̍t-kóa kong-si, bē-tiāu chhī-lāi ê chu-sán kā chóng-kong-si sóa-khì lī-tó--ê mā ū. Thiaⁿ kóng, chit-má ê siàu-liân-lâng í-keng put-chài chhi-loân to͘-chhī seng-oa̍h, jú lâi jú chē lâng lī-khui to͘-chhī, kah-ì chng-kha seng-oa̍h, tiōng-sī kò-jîn seng-oa̍h phín-chit ê pí-lē mā pí í-chêng khah chē. 


“Bô-hoat-tō͘ tńg--khì--ah”, Jı̍t-pún í-keng tàn-tiāu kū-sek ê chè-iok, kiâⁿ sin kè-ta̍t lō͘-sòaⁿ, sin ê siōng-pan hong-sek, kau-liû hong-sek, kap seng-oa̍h hong-sek. Ùi lo̍k-koan ê khòaⁿ-hoat, góa siūⁿ, che sī “コロナ禍” tì-ìm--ê. 




台灣羅馬字協會

(簡稱「台羅會」)簡介:
2001年成立,宗旨:
(1)推行台灣羅馬字ê研究kap普遍化。
(2)追認台灣羅馬字kap台灣話ê法定地位。
(3)要求政府實施公平正義ê多語文政策。
(4)建設多元、開放、互相尊重ê台灣文化。
E-mail:tlhemail@gmail.com    
網站http://www.tlh.org.tw




#台羅會交流道 專欄,本文使用白話字。
台文通訊BONG報319期,2020年10月出刊。



歡迎捐款贊助 #李江却台語文教基金會 (捐款thang抵稅,匯款了後請通知02-23112199)
線上捐款(定期定額) https://ppt.cc/fF5bhx
線上捐款(單筆) https://ppt.cc/fcycox
有固定的長期捐款, 讓更多的台語文相關計畫可以穩定的推行,感謝逐家。


郵政劃撥:19021486
戶名:財團法人李江却台語文教基金會
電匯:123-20-050514-2
華南銀行士林分行活儲
戶名:財團法人李江却台語文教基金會

李江却台語文教基金會需要你ê定期捐款,逐個月捐助NT$200以上,lán做伙來推動復振台灣語文ê事工,歡迎利用劃撥、電匯、信用卡、郵局『存簿儲金自動轉帳』扣款iah是線頂捐款、現金贊助。

◎逐個月贊助本會(台文通訊BONG報發行單位)NT$200(iah是逐冬NT$2,400)以上,做伙支持基金會事工kap雜誌編印發行費用。歡迎利用郵局劃撥、信用卡(寫捐款單)、線頂捐款、現金贊助、銀行/ATM轉帳(轉帳了後請通知)、支票、郵局戶頭自動轉帳扣繳(寫授權書),捐款收據ē-tàng做『列舉扣除額』抵稅ê用途。