號做“千の風になって”日語歌kap “Danny Boy” ê Ireland民謠
作者：Tân Bûn-tek （台羅會會員）
本專欄「台羅會交流道」ê稿由台灣羅馬字協會提供kap校對，編輯部無koh做文字編輯。
Tī chìn-chêng 2020 nî 7-ge̍h 30 hit-chi̍t-ji̍t lán Bîn-chú chi-hū chêng Chóng-thóng Lí Teng-hui kòe-sin, hiáng-nî 98 hòe, Ū chiâⁿ-chē lâng iōng Ji̍t-gí koa “千の風になって” lâi-siàu-liām I. “千の風になって” Ji̍t-gí ê ì-sù sī “hòa-chò chhian-hong”, koa ê chêng-kéng sī kòe-sin ê-lâng tùi i-ê kiáⁿ-jî beh kóng ê ōe. Kóng i sui-bóng seng-khu tâi-tī bōng--lih, m̄-koh i-ê lêng-hûn í-keng “hòa-chò chhian-hong mā-bô tī bōng--lih”. Sin-bûn mā bat pò-tō tī Lí chêng Chóng-thóng 86-hòe seⁿ-ji̍t ê-sî, i ū chhiùⁿ-kòe chit-tè koa. Mā-ū kóng-chhut I ê kám-sióng. I ū-kóng lâng chāi-seⁿ ê-sî ài-kā cheng-sîn hoat-hui hōng-hiàn--chhut-lâi, sí-āu tio̍h “hòa-chò chhian-hong”. Mā ū-kóng ǹg-bāng ē-tàng kā i-ê kut-hu iā-tiàm Gio̍k-san, sui-bóng i m̄-bat khì-kòe Gio̍k-san m̄-koh án-ne “hòa-chò chhian-hong” chiū ē-tàng khì-kàu Gio̍k-san.
Che hō͘ góa siūⁿ tio̍h chi̍t-tè hō-chò “Danny Boy” ê Ireland bîn-iâu, kā “千の風になって” kâng-khoán sī kòe-sin ê-lâng tùi i-ê kiáⁿ-jî beh kóng--ê ōe kap tah-sim ê ho͘-siaⁿ, bô-kâng ê-sī piáu-ta̍t ê hong-sek.
Chit-má chhiáⁿ chò-hóe lāi him-sióng che 2 tè chin un-loán ê koa-sû.
Tāi-seng lâi-kóng “千の風になって” chit-tè Ji̍t-gí koa. Goân-té sī A.D.1932 nî liû-thoân tī Bí-kok ê chi̍t-siú si, si miâ hō-chò “Do not stand at my grave and weep” (m̄-bián tiàm-góa bōng-chêng lâu-ba̍k-sái).
Si ê iû-lâi sī án-ne: Tī 1932 nî tī Bí-kok ū Mary Elizabeth Frye lú-sū kap ùi Tek-kok î-bîn lâi Bí-kok ê Margaret Schwarzkopf tòa chò-hóe, ū chi̍t-kang Margaret kā Mary kóng i lâu-tī Tek-kok ê lāu-bú kòe-sin-khì, i bô-hoat-tō͘ khì-“kàu a-bú bōng chêng lâu-ba̍k-sái”, sim-lāi chin kan-khó͘, Mary chiah siá chit-siú si an-ùi Margaret. Āu--lâi chit-siú si tī Bí-kok liû-thoân--khí-lâi. Mā ū pian-chò koa-khiok. Lâi-kàu 2001 nî ū Ji̍t-pún lâng kā hoan-chò Ji̍t-gí koa “千の風になって”. Koa-sû sī án-ne:
“Chhiáⁿ-lí m̄-thang tiàm-góa ê bōng-chêng lâu-ba̍k-sái, góa í-keng bô tiàm-tī hia.
Chhian-hong chhian-hong góa í-keng hòa-chò chhian-hong.
Chū-iû chū-chāi poe-tī khòng-khoah ê khong-tiong.
Chhiu-thiⁿ ê-sî hòa-chò un-loán ê ji̍t-thâu-kng, chhiō-tio̍h chhân-hn̂g.
Tang-thiⁿ ê-sî hòa-chò pe̍h-seh chhin-chhiūⁿ soān-chio̍h leh siám-sih.
Chá-khí ê-sî hòa-chò chiáu-chiah lâi kā-lí kiò-khí.
Àm-mî ê-sî hòa-chò thiⁿ-chhiⁿ lâi siú-hō͘ lí.”
Koh lâi-kóng “Danny Boy” chit-tè Ireland ê bîn-iâu, chin sin-kî ê-tāi-chì sī koa ê-khiok sī 1600 nî hō-chò “Londonderry Air” koa-miâ ê-khiok. Koa-sû sī 1911 nî hō-chò “Danny Boy”goân-khiok ê koa-sû. M̄-koh tī hiàng-sî bô kài ū-miâ, kàu-kah ū chi̍t-kang chok-chiá ê sió-mōe kià “Londonderry Air” ê koa-phó͘ hō͘--i, i kā “Danny Boy” ê sû tàu-ji̍p-khì “Londonderry Air” ê khiok, soah bē-su hō͘ 300 nî sit-sòaⁿ ê chhin-lâng thoân-îⁿ kâng-khoán, koh-sī tōa-tōa ê thoân-îⁿ. Mā chiâⁿ-chò Ireland ê saⁿ-tōa bîn-iâu chi-it.
“Danny Boy” koa-sû kap “千の風になって” ê-koa-sû kiâⁿ bô-kâng-khoán lō͘-sòaⁿ. Koa-sû sī án-ne siá:
“Danny góa-kiáⁿ hóe-chhia ê khì-tî-á siaⁿ tng leh kiò.
Kiò-kòe chi̍t-soaⁿ kòe chi̍t-soaⁿ it-ti̍t kàu soaⁿ hit-pêng.
Tng joa̍h-thiⁿ kòe-liáu mûi-kùi-hoe mā lian--khì ê-sî.
Tio̍h-sī lí tio̍h-sī lí ài--lâi lî-khui, góa mā ài tán-lí tńg--lâi.
M̄-koh m̄-koán lí tńg--lâi ê-sî sī joa̍h-thiⁿ chháu-po͘ koh-chài chhùi-chhiⁿ.
Iah-sī kôaⁿ-thiⁿ hō͘ pe̍h-seh khàm leh koh tiām-chēng ê soaⁿ-kok.
M̄-koán sī ū-ji̍t ê hó-thiⁿ iah-sī bô-ji̍t ê o͘-im-thiⁿ, góa lóng-ē tī hia tán--lí.
Ah! Danny Danny góa-ê kiáⁿ, góa-sī chiah-nî-á ài--lí.
Chún-kóng tī hoe lóng lian--khì ê-sî lí-lâi chhōe-góa.
Góa eng-kai sī chin an-siông, éng-oán khùn-tī thô͘-kha té.
Tng-lí nā-sī chhōe-kàu góa éng-bîn ê só͘-chāi.
Lai kūi-tī bōng-chêng kóng-chhut “Ave” (pêng-an).
Hit-sî sui-bóng ū lí tah-tī bōng téng un-jiû ê kha-pō͘ siaⁿ, góa iû-goân thiaⁿ-tio̍h lí ê ho͘-siaⁿ.
Che lóng-ē hō͘-góa ū un-loán kap tiⁿ-bi̍t ê-bāng.
Góa chai-iáⁿ lí tiāⁿ-tio̍h ē lâi kā góa kóng lí ài--góa.
Góa-mā ē an-siông khùn-tī chia tán-lí lâi khòaⁿ--góa.”
“千の風になって” sī kò͘-lū tio̍h chāi-seⁿ chin-lâng bô-hoat-to͘ lâi-kàu bōng chêng ē ûi-hām kap hoân-ló, só͘-í bông-chiá chin tah-sim kiò chhin-lâng m̄-bián lâi-kàu bōng-chêng, kóng i bô-tī-hia i í-keng hòa-chò hong, ji̍t-kng, seh, chiáu-chiah, thiⁿ-chhiⁿ pôe-tī sin-piⁿ pó-hō͘ in. “Danny Boy” sī bông-chiá chin siông-hô leh thèng-hāu kiáⁿ-jî lâi-kàu bōng chêng kám-liām un-loán ê chhin-chêng.
Thiaⁿ chit-chióng koa m̄-niā ū iu-bí soân-lu̍t, koh ē-tàng ùi koa-sû lâi thé-ngō͘ jîn-seng. Ǹg-bāng iú-chì tī kiⁿ-chhim iā-chēng lâi him-sióng che iu-bí ê im-ga̍k kap koa-si. Koh chò-hóe lâi siàu-liām Tâi-oân bîn-chú sian-siⁿ.
P.S. Góa siōng-ài thiaⁿ Jackie Evancho chhiùⁿ--ê phòe Chris Botti sió-chhoe phoān-chàu ê—“Danny Boy”.
戶名：財團法人李江却台語文教基金會
電匯：123-20-050514-2
華南銀行士林分行活儲
戶名：財團法人李江却台語文教基金會
