Siáu Ang Pháiⁿ Chiàu-kò͘

痟翁歹照顧

作者:Aminegy Khó͘


Lâng kóng “súi ang pháiⁿ chiàu-kò͘”, ah nā tiāⁿ ài tèⁿ-khong-tèⁿ-siáu ê “siáu” ang--leh? Mā sī bô khah hó liú-lia̍h, gún tau to̍h ū 1 ê.


Gún ang sī chiàⁿ-káng ê Siang-siⁿ-á-chō, thâu-khak-lāi chhut-thâu--liáu-liáu, lāng-chhùi-hōe kiò i tē-1 miâ, i ê hèng-chhù to̍h sī kap lâng pôaⁿ-ōe, ū-sî-á “sí ku chìⁿ kah pìⁿ oa̍h pih”, hō͘ góa khì kah phòng-tō͘, liâm-piⁿ koh kóng kóa siâⁿ lâng chhiò ê kek-kut-ōe, kā lâng so-loa̍h kah thiòng-oai-oai.


Ē-bīn sī i pêng-siông-sî liān-siáu-ōe ê kì-lio̍k, hō͘ ta̍k-ke phīⁿ-phang--chi̍t-ē.


I


Ū 1 kang góa teh kûn âng-tāu-thng, chiàu si̍t-phó͘ kóng--ê, lo̍h-bóe ài koh hō͘ kún 20 bió, chiū chhiáⁿ i ēng i ê sî-pió-á kā góa tàu khòaⁿ sî-kan, sî kàu hoah--chi̍t-ē, góa thang-hó kā gá-suh chhiat-hoa.


Kòe--chi̍t-chām-á, “.......” Lâng tī kheh-thiaⁿ, bô-siaⁿ-bô-soeh.


“Eh, sî-kan kàu--ah--bē?”


“Kàu--ah.”


“Ah lí ná ē bô chhut-siaⁿ--lah?” Góa 1 ê lâng tī chàu-kha bô-êng-chhih-chhah, sèng-tē kiōng-beh giâ--khí-lâi.


“Góa sim-lāi be̍k-sǹg--ah.”


II


Góa put-sî ē kā chhù-lāi, chhia-téng i ēng--kòe ê chhùi-am the̍h-lâi kiám-cha, nā ēng kah mo͘ chhàng-chhàng koh o͘-chap-chap, chiū kā phiaⁿ-hìⁿ-sak. 


Hit kho͘ siáu ang ta̍k-pái chhōe bô i (thái-ko-li-lô) ê chhùi-am, chiū ē khí-mo͘ bái, kā góa chit-būn, “Góa ê chhùi-am--leh? Lí sī-m̄-sī koh kā i tàn-tiāu--ah? Tōa-chú-tōa-ì…”


“Kiaⁿ-tó-lâng, góa seⁿ ba̍k-chiū m̄ bat khòaⁿ-kòe chiaaaaah-nī thái-ko ê chhùi-am, lí mā khah chha-put-to--chi̍t-ē.” Hó-sim hō͘ lûi chim, thiaⁿ i chiah-nī pháiⁿ-siaⁿ-sàu, góa mā tōa-siaⁿ--khì-lâi.


“Che chhùi-am kòa kú--lo͘h, góa mā sī ē ū kám-chêng--neh...”


Beh oan mā m̄ chai án-chóaⁿ koh oan--lo̍h-khì.


III


Chū kiat-hun kàu-taⁿ, i kui-ê lâng thán-hoâiⁿ-tōa, ná pûn-hong--leh, góa àn-sǹg khai 3 tiám-cheng, chiam-tùi kiám-pûi ê iàu-kín khui 1 tiûⁿ “pō͘-tō tāi-hōe”, seng ta̍h-ōe-thâu, “Góa lóng iáu-bōe seⁿ gín-á, lí tian-tò tōa pak-tó͘, lí án-ne pûi-chih-chih, án-chóaⁿ khah hó?”


“Góa chit khian tō͘ té kah móa-móa-móa lóng sī tùi lí ê thiàⁿ-thàng--neh.”


“Lí kài gâu pûn. Phó͘-thong-lâng sī kā thiàⁿ-thàng khǹg tòa sim-koaⁿ-té, ah lí sī kap sam-chân-á tún-chò-tui--o͘h?”


Kap chit kho͘ siáu-lâng chò-hóe ū-iáⁿ “sian piàⁿ sian, lóng bē siān”.


IV


Gún ang kap gún bú--à 2 lâng peh-jī tàu bē bā, ū “tiūⁿ-ḿ kiáⁿ-sài ê khê-khang”, ta̍k-pái in tiūⁿ-ḿ ê pháiⁿ-ōe kóng soah, lóng sī chit kù lâi chò kiat-lūn, 


“Kóng sī án-ne kóng, góa iáu sī chin kám-siā, kan-taⁿ chit hāng--lah, kám-siā lín bú--à kā lí seⁿ--chhut-lâi, hō͘ góa chò bó͘.” Ná kóng chhiú-chéng-thâu-á ná so góa ê ē-hâi.


“Pó-pòe, lí chhùi-tûn sī kô͘-tio̍h bi̍t--ah sī--m̄? Chhùi-tiⁿ-chi̍h-ku̍t...” Sim tiuh--chi̍t-ē, thiòng kah bē-kò͘--tit.


Chit-sî i sûi ìn chit kù, “Sī ba̍k-chiu kô͘-tio̍h lâ-á-bah!”


“Hăⁿ, lí kóng siáⁿ?! Ì-sù tú-á tò-péng...”


V


1 ji̍t chái-khí, i ùi chhài-chhī-á tńg--lâi, chhiú kōaⁿ tōa-pau-sè-pau, góa chiū óa-kīn lâi khòaⁿ i bé siáⁿ-mi̍h.


“Ná ē bé bí-thai-ba̍k? Góa siōng bô kah-ì bí-thai-ba̍k...” Iau-pá-chhá--chi̍t-khùn. Nā khah gōng-ti̍t ê lâng hoān-sè ē án-ne ìn, “Lí bô kah-ì lín tau ê tāi-chì, che góa beh chia̍h--ê.”


Siūⁿ-bē-kàu i sûi khui-chhùi ìn kóng, “Bô-iàu-kín góa kā lí tàu chia̍h.”


“Án-ne kóng ná-chhiūⁿ lí lâng bē-bái--hoⁿh.”


“Góa lâng bē-bái to tio̍h--ah!”


VI


I beh chhut-mn̂g chìn-chêng siūⁿ-tio̍h ū mi̍h-kiāⁿ làu-kau, chiū hoan-tńg-thâu lâi the̍h, góa ba̍k-chiu kim-kim-khòaⁿ i bô thǹg phôe-ê chiū ta̍h ji̍p-lâi kheh-thiaⁿ, chiū chhut-siaⁿ kā i phngh,


“Góa thô͘-kha jiû kah chheng-khì-liu-liu, lí soah chhēng ê-á chhân-chhân liâu--kòe. Lí kóng, lí án-ne kám tio̍h?”


"Hm̆? Eng-kai... bô siáⁿ m̄-tio̍h.”


“Siáⁿ?”


“Án-chóaⁿ? Lí m̄ sī ài góa kóng che tio̍h ia̍h m̄-tio̍h? Nā án-ne góa chit-má to̍h kā lí kóng góa ê tap-àn!”



Tiat-ha̍k-ka Ní-chhu-o͘h (Nietzsche) bat án-ne kóng, “Hun-in seng-oa̍h ná-chhiūⁿ sī kú-tn̂g ê tùi-tâm, lí beh kiat-hun chìn-chêng, tio̍h seng mn̄g ka-kī chit kù—kap chit ê lâng kám thang chi̍t-sì-lâng chò-hóe ōe-sian kàu lāu? Hun-in seng-oa̍h-tiong kî-thaⁿ ū--ê bô--ê chí-put-kò sī ba̍k-nih-á-kú, tāi-pō͘-hūn ê sî-kan 2 lâng lóng sī teh phah-chhùi-kó͘.”


Ní-chhu-o͘h pún-lâng m̄ bat ta̍h-ji̍p hun-in ê “oa̍h-tauh”, khióng-kiaⁿ-á bô kā chú-pn̄g, sé-saⁿ, io gín-á, piàⁿ chhù-lāi... chia-ê ta̍p-ta̍p-tih-tih ê lāi-té khang-khòe lóng sǹg chāi-lāi, m̄-koh tī koan-hē-lāi ke kóa sim-sek ê kau-liû, kek-ngó͘-jîn ê chhù-bī, chóng--sī ē-tàng ka-thiam seng-oa̍h ê sek-chhái, lí kóng sī-m̄-sī án-ne--neh?  














#逐家來phò-tāu 專欄,本文使用教育部推薦漢字kap台羅。

#台文通訊BONG報 358期,2024年1月出刊。

歡迎捐款贊助 #李江却台語文教基金會 

(捐款可抵稅,匯款後請通知02-23112199)



郵政劃撥:19021486
戶名:財團法人李江却台語文教基金會

電匯:123-20-050514-2
華南銀行士林分行活儲
戶名:財團法人李江却台語文教基金會


#李江却台語文教基金會 需要你ê定期捐款,逐年贊助本會(台文通訊BONG報發行單位)NT$2,400,lán做伙復振台灣語文ê事工kap雜誌編印發行費用,捐款thang抵稅。