作者：陳雷
（本文是漢羅合用kap羅馬字一段一段對照）
Tī墨西哥南部Tabasco州有一个真細ê庄跤叫做Ayapa。庄頭一間西班牙式ê天主教堂，叫做Santouario De San Miguel Arcangel。教堂正面kap雙爿ê壁tīⁿ-tīⁿ五花十彩ê畫，是傳統Ayapa ê工藝，遠遠看bē輸立體ê花園。
Tī Be̍k-se-ko lâm-pō͘ Tabasco chiu ū chi̍t ê chin sè ê chng-kha kiò-chò Ayapa. Chng-thâu chi̍t keng Se-pan-gâ-sek ê Thian-chú-kàu-tn̂g, kiò-chò Santouario De San Miguel Arcangel. Kàu-tn̂g chiàⁿ-bīn kap siang-pêng ê piah tīⁿ-tīⁿ gō͘-hoe-cha̍p-chhái ê ōe, sī thoân-thóng Ayapa ê kang-gē, hn̄g-hn̄g khòaⁿ bē-su li̍p-thé ê hoe-hn̂g.
Chit个偏僻ê庄跤，看--起-來kap墨西哥其他ê庄跤仝款，無啥mih特別ê所在。總--是伊有一个真出名ê mi̍h件，叫做Ayapaneco。你若有趣味世界ê話語，可能bat聽過Ayapaneco chit个名，因為伊是世界上kài絕種危機ê語言。
Chit ê phian-phiah ê chng-kha, khòaⁿ--khí-lâi kap Be̍k-se-ko kî-tha ê chng-kha kāng-khoán, bô siáⁿ-mih te̍k-pia̍t ê só͘-chāi. Chóng--sī i ū chi̍t ê chin chhut-miâ ê mi̍h-kiāⁿ, kiò-chò Ayapaneco. Lí nā ū chhù-bī sè-kài ê ōe-gú, khó-lêng bat thiaⁿ-kòe Ayapaneco chit ê miâ, in-ūi i sī sè-kài siōng-kài choa̍t-chéng gûi-ki ê gú-giân.
Ayapa幾千年來固有ê語言叫做Nuumte Oote，「真聲」ê意思，外人kā號做Ayapaneco（Ayapa Zoqueu）。一直到1950年代，Ayapa人tī厝--裡、市仔、街頭……大人、囡仔……lóng講in Ayapa ê話，親像lán台灣人hit个年代lóng講台灣話仝款。1950年代政府開始強迫西班牙語教育以後，真緊愈來愈少人講Ayapaneco。到2010年，單單15个人ē-hiáu講，年歲67到90。2016年賰12个人。
Ayapa kúi chheng nî lâi kò͘-iú ê gú-giân kiò-chò Nuumte Oote, ‘chin siaⁿ’ ê ì-sù, gōa-lâng kā hō-chò Ayapaneco (Ayapa Zoqueu). It-ti̍t kàu 1950 nî-tāi, Ayapa-lâng tī chhù--nih, chhī-á, ke-thâu... tōa-lâng, gín-á... lóng kóng in Ayapa ê ōe, chhin-chhiūⁿ lán Tâi-oân-lâng hit ê nî-tāi lóng kóng Tâi-oân-ōe kāng-khoán. 1950 nî-tāi chèng-hú khai-sí kiông-pek Se-pan-gâ-gú kàu-io̍k í-āu, chin kín jú lâi jú chió lâng kóng Ayapaneco. Kàu 2010 nî, tan-tan 15 ê lâng ē-hiáu kóng, nî-hòe 67 kàu 90. 2016 nî chhun 12 ê lâng.
Manuel Segovia 75歲，逐日行五、六公里去庄內教堂祈禱，lóng用Ayapa話。因為伊相信，上帝聽有「真聲」。以前做禮拜lóng用Ayapa話，後--來愈來愈濟人聽無，神父就改做西班牙話。所以禮拜日伊無去教堂，改tī厝--裡祈禱。
Manuel Segovia 75 hòe, ta̍k-ji̍t kiâⁿ gō͘, la̍k kong-lí khì chng-lāi kàu-tn̂g kî-tó, lóng iōng Ayapa-ōe. In-ūi i siong-sìn, Siōng-tè thiaⁿ-ū ‘chin siaⁿ’. Í-chêng chò lé-pài lóng iōng Ayapa-ōe, āu--lâi jú lâi jú chē lâng thiaⁿ-bô, sîn-hū tō kái chò Se-pan-gâ-ōe. Só͘-í lé-pài-ji̍t i bô khì kàu-tn̂g, kái tī chhù--nih kî-tó.
Manuel Segovia m̄知佗一年過身，mā有可能伊是世界最後一个講Ayapaneco ê人。傳說講 Ayapa ê祖先tī樹林內聽樹葉ê聲、鳥聲、風聲、蟲聲……，kā in講做Nuumte Oote，叫做「真聲 」。所以伊tiāⁿ-tiāⁿ去樹林內聽聲。你kám知影？……話死ê時，無聲無soeh，親像樹林內一葉樹葉仔ùi樹頂跋--落-來。Nuumte Oote hông刣--死ê時，無流血，無抵抗，無流目屎，無人調查謀殺者，無人做祭禮，親像無chit項代誌。總--是Manuel相信，樹林內ê聲無人koh再聽有。
Manuel Segovia m̄ chai tó chi̍t nî kòe-sin, mā ū khó-lêng i sī sè-kài chòe-āu chi̍t ê kóng Ayapaneco ê lâng. Thoân-soat kóng Ayapa ê chó͘-sian tī chhiū-nâ lāi thiaⁿ chhiū-hio̍h ê siaⁿ, chiáu siaⁿ, hong siaⁿ, thâng siaⁿ..., kā in kóng-chò Nuumte Oote, kiò-chò ‘chin siaⁿ’. Só͘-í i tiāⁿ-tiāⁿ khì chhiū-nâ lāi thiaⁿ siaⁿ. Lí kám chai-iáⁿ?... ōe sí ê sî, bô-siaⁿ-bô-soeh, chhin-chhiūⁿ chhiū-nâ lāi chi̍t hio̍h chhiū-hio̍h-á ùi chhiū-téng poa̍h--lo̍h-lâi. Nuumte Oote hông thâi--sí ê sî, bô lâu-hoeh, bô tí-khòng, bô lâu ba̍k-sái, bô lâng tiâu-cha bô͘-sat-chiá, bô lâng chò chè-lé, chhin-chhiūⁿ bô chit hāng tāi-chì. Chóng--sī Manuel siong-sìn, chhiū-nâ lāi ê siaⁿ bô lâng koh-chài thiaⁿ-ū.
