作者：Tân, Kim Hoa （台羅會仁武分會會長 ）
Hoan-thâu khòaⁿ, kà Tâi-gí to iā 17 tang--ah! In-ūi kà Tâi-gí chiah ū ki-hōe óa-kīn lêng-hûn siōng-kài chhim-chân ê bó-gí léng-he̍k. Chiah ē-tàng sūn chit tiâu pêⁿ-po͘ ê hiat-me̍h liâm-tio̍h thó͘-tē, chai-iáⁿ ū A-li̍p-chó͘ pêⁿ-po͘ iā-chè, kā chi̍t phìⁿ chi̍t phìⁿ pêⁿ-po͘ ê kì-tî khioh--tńg-lâi. Hō͘ góa iōng bó-gí ho͘-hoàn goán ê chó͘-lêng. Kiò-chhéⁿ góa 40 gōa tang ê Tiong-kok hoàn-sióng. Bó-gí khan--lâi ê chi̍t tiâu sòaⁿ, pian-chit chhut kap thó͘-tē kāu-kāu ê chhin-chêng, hòa-chò m̄-kam ê thiàⁿ. Thiàⁿ cho̍k-kûn siau-bia̍t, góa ūi bó-gí ê khùn-kéng thî-khàu, ūi úi-khut ê Tâi-gí cho̍k-kûn hoah put-pêng. Tōng-le̍k ùi chia goân-goân put-toān.
17 tang lâi sui-bóng tī ha̍k-hāu leh kà Tâi-gí, m̄-koh tī Kàu-io̍k-pō͘ ê bó-gí chèng-chhek--nih, goán ê sin-hūn kan-taⁿ sī bó-gí chi-oān jîn-oân niâ. Bô-lūn goán kàu-ha̍k ū gōa hó ê sêng-chek, iah-sī hú-tō ha̍k-seng pí-sài tio̍h-téng, goán iáu-sī bû-nāi ài jím-siū ko͘-toaⁿ kap tùi Tâi-gí bô iàu-ì ê gán-sîn, kám-kak leh chò-hì niâ. Thong-siông góa tī siā-khu tāi-ha̍k kap tāi-ha̍k ê gí-bûn tiong-sim só͘ kà ê ha̍k-seng mā lóng ē oàn-thàn kóng “thong-kòe Kàu-io̍k-pō͘ C1 ê Tâi-gí lāu-su, in su-siá Tâi-gí ê thêng-tō͘ khah-su--goán, in-ūi in bē-hiáu Lô-má-jī, m̄-koh in soah pí goán khah ū chu-keh kà Tâi-gí, si̍t-chāi chiok bô kong-pêⁿ.” Goân-in chhut tī Kàu-io̍k-pō͘ it-ti̍t leh bú “kiàn-gī iōng” Hàn-jī, bô tùi-tiōng Lô-má-jī, siong-tùi mā bô jīn-tēng khah tiōng-sī Lô-má-jī ê Sêng-tāi Choân-bîn Tâi-gí Jīn-chèng. Tì-sú ū ê ha̍k-hāu ti̍t-chiap hó͘-tēng, kī-choa̍t Sêng-tāi Tâi-gí Jīn-chèng ê chèng-su. Kú nî lâi lóng sī hō͘ tē-hng chèng-hú chū-iû jīn-tēng, m̄-koh Kàu-io̍k-kio̍k thong-siông óa tī si-koe ê tōa-pêng. Hāi goán chit tiâu Tâi-gí lō͘, kiâⁿ kah chiok sin-khó͘.
12-nî khò-kong tēng 2022 khai-sí ko-tiong it-nî pit-siu Tâi-gí, só͘-í Kàu-io̍k-pō͘ khai-hòng ùi tāi-ha̍k siat Tâi-gí ha̍k-hun-pan hō͘ ū kàu-su-chèng ê lāu-su, kap sió-ha̍k ê Tâi-gí chi-oān jîn-oân thang pó͘-siu Tâi-gí choan-gia̍p, kap Tâi-gí kàu-io̍k ha̍k-têng. Ūi 12-nî khò-kong tiong-ha̍k Tâi-gí pit-siu tiû-pī choan-gia̍p ê Tâi-gí lāu-su. Tī chit khoán chêng-hêng hā Kàu-io̍k-pō͘ chiah thong-kò ū jīn-tēng Sêng-tāi Choân-bîn Tâi-gí Jīn-chèng ê chèng-su. Thiaⁿ-tio̍h chit ê hó siau-sit góa chiok hoaⁿ-hí, goán chit tīn ū Lô-má-jī lêng-le̍k ê lâng siōng khoài-lo̍k--lah. Sêng-tāi Tâi-bûn-hē sio-liân-sòa kí-pān 4 tiûⁿ ê “Ha̍k-sū-āu ko-tiong Tâi-gí su-chu ha̍k-hun-pan soat-bêng-hōe”. Tâi-lâm, Ko-hiông, Pîn-tong, ta̍k tiûⁿ lâng lóng chhah-chhah-chhah. Góa ê sim mā kám-kak jia̍t-phut-phut. Lóng it-ti̍t leh tàu kho͘ lâng. Goán kóng-ōe tiong, tâng-chê kám-siū-tio̍h chi̍t pha Tâi-gí ê hóe ûn-ûn-á leh sio--ah!
Khak-tēng Kàu-io̍k-pō͘ jīn-tēng Sêng-tāi Choân-bîn Tâi-gí Jīn-chèng. Sêng-tāi Tâi-oân Gí-bûn Chhek-giām Tiong-sim tī té-té kúi kang lāi sûi kā khui chi̍t pan “Kim Soān-chio̍h Tâi-gí Jīn-chèng”. Tâi-oân Lô-má-jī Hia̍p-hōe mā phòe-ha̍p tiong-sim, sûi tī Sêng-tāi ke khui “Kim Soān-chio̍h Tâi-gí Lô-má-jī Ki-chhó͘ Tha̍k-siá-pan”, liân-sòa 6 ji̍t, 36 tiám-cheng bô hioh-chhoán, ùi Lô-má-jī ki-chhó͘ kà-khí. Bo̍k-te̍k sī beh hō͘ ū-sim tui-kiû chò Tâi-gí lāu-su ê lâng, tī “Kim Soān-chio̍h Choân-bîn Tâi-gí Jīn-chèng” the̍h-tioh B1 ê thong-hêng-chèng, thang pò-miâ choân-kok tē-it pái ê Tâi-gí ha̍k-hun-pan. 8/5 Kim Soān-chio̍h Choân-bîn Tâi-gí Jīn-chèng hòng-pńg--ah, goán chi̍t pan 7 ê lâng tō ū 5 ê thong-kòe! 8/13 ha̍k-hun-pan hòng-pńg, thàu-chá tō siu-tio̍h chia̍t-pò, ū chin chē goán ê iú-chì lóng ū ji̍p--ah! Chiok chán neh! Khéng chek-ke̍k ê lâng hō͘ lâng chiok him-sióng--lah.
Hoan-thâu khòaⁿ, góa khiā tī tē-it-sòaⁿ kà Tâi-gí 17 nî--ah, chit-má ū thong-lō͘, góa soah bô ki-hōe--ah. In-ūi tha̍k ha̍k-hun-pan chhut--lâi--ê sī kiâⁿ thé-chè-lāi ê chèng-sek Tâi-gí lāu-su, án-ne tùi Tâi-gí lāu-su chin ū pó-chiong, m̄-koh 65 hòe tō ài thè-hiu--ah! Goán chia-ê thâu chi̍t phoe thong-kòe Kàu-io̍k-pō͘ ha̍p-keh ê bó-gí chi-oān jîn-oân lóng í-keng lāu--ah! Góa ê chheng-chhun tī Tâi-gí-lō͘ só͘ kiâⁿ--kòe ê chhò-loān, bê-he̍k, hoán-séng, kak-chhéⁿ, chiàn-tàu, khòng-cheng, kian-chhî, si̍t-chiān, hō͘ góa sêng-tióng chiâⁿ-chò chin-chiàⁿ ê Tâi-oân-lâng. Chit-má ê Tâi-gí lāu-su nā ē-tàng thàu-kòe chêng-chông ê Tâi-gí ha̍k-hun-pan chài kàu-io̍k, chhiong-si̍t Tâi-oân goân-sò͘, tō ū châi-tiāu iōng “bó-gí kiàn-kok, Tâi-oân kè-ta̍t” ê kàu-ha̍k lí-liām lâi thn̂g-thòaⁿ--ah.
Tâi-gí nā beh chhut-thâu, lán ài chiok jīn-chin. “Nā ū lâng beh o̍h Tâi-gí Lô-má-jī, chi̍t ê mā ài kà, lán ài tòng-chò ka-tī sī Tâi-gí ha̍k-hāu ê hāu-tiúⁿ, chhōa-thâu tam-tng Tâi-gí sū-kang.” Bô m̄-tio̍h, ki-hōe sī hō͘ chún-pī hó ê lâng, khang-khòe sī hō͘ ū siūⁿ-beh chò ê lâng chò--ê, m̄ sī gâu ê lâng chiah ē-sái chò. Lán lóng ài khiā tī lí ē-tàng chhut-la̍t ê só͘-chāi hoat-hui le̍k-liōng tàu sak. Goán lāu-su tùi góa ê kà-sī chi̍t-tiám-chi̍t-tih leh si̍t-hiān. Tī chit ê ha̍k-hun-pan góa khòaⁿ-kìⁿ góan chi̍t-tiám-chi̍t-tih lúi-chek--lâi ê 22 lia̍p “Kim Soān-chio̍h” leh siám-sih, mā khòaⁿ-kìⁿ chi̍t pha Tâi-gí hóe ûn-ûn-á sio--khí-lâi--ah!
台灣羅馬字協會
#台羅會交流道 專欄，本文使用白話字。
戶名：財團法人李江却台語文教基金會
電匯：123-20-050514-2
華南銀行士林分行活儲
戶名：財團法人李江却台語文教基金會
