抵敵到底
作者：Aminegy Khó͘
Tùi Lō͘-se-a(Russia) ê chhim-lio̍k, Iu-khú-lián(Ukraine) tí-te̍k kàu-taⁿ ū 1 tāng gōa--ah, sui-jiân iáu-bōe kā Lō͘-se-á kun-tūi hò͘--chhut-khì, m̄-koh to̍k-to̍k in ê chóng-thóng bô cháu-lō͘, in ê jîn-bîn m̄-goān tâu-hâng, kui-sim beh chiàn, chiū í-keng tit-tio̍h choân-sè-kài tōa-tōa ê kèng-pōe. Góa jīn-ûi che sī 1 tiûⁿ to̍k-li̍p chiàn-cheng, bô-it-tēng sī pháiⁿ-ūn ê tāi-chì. Nā chiàn-iâⁿ, í-āu Lō͘-se-á ok-pà tùi Iu-khú-lián chiū kèng-saⁿ-hun, in ê kok-chè tē-ūi mā ē chhèng-koân, chhan-chhiūⁿ 20 sè-kí chho͘ chiàn-iâⁿ Lō͘-se-a ê Ji̍t-pún án-ne.
Khòaⁿ pa̍t-lâng ê chhú-kéng, bē-bián-tit ē siūⁿ-tio̍h ka-kī, bān-put-jī ū 1 kang, Tiong-kok chhut-peng phah Tâi-oân, koh ū châi-tiāu chiàm lán ê thó͘-tē, choân-sè-kài lóng teh khòaⁿ, lán chia-ê ū khì-phek ê Tâi-oân-lâng beh ùi tó-ūi khì?
Lán ài su-khó, Tiong-hoa Bîn-kok ê kun-tūi kám ē, kám ū châi-tiāu kò͘-siú Tâi-oân? Hit-chūn Tiong-hoa Bîn-kok ê chóng-thóng kám ē chhan-chhiūⁿ Iu-khú-lián ê chóng-thóng Cho-lún-su-khih(Zelensky) án-ne, tì-ì beh kap te̍k-kok tùi-chhiâng? Nā-chún chóng-thóng tāi-seng tâu-hêng ia̍h-sī làu-phâu, ia̍h-sī kun-tūi chih-chài bē tiâu, it-sî thâi-su cháu-iâⁿ, hit-chūn chò Tâi-oân-lâng, kám sī kan-taⁿ khut-ho̍k 1 tiâu lō͘? Ia̍h-sī chit-má to̍h ài siūⁿ-khòaⁿ án-chóan tô-bông khah-ti̍t?
Toān-toān m̄ sī! Téng-koân chia-ê būn-tê ê tap-àn, to̍h siá tī 1958 nî chhut-pán ê chit pún chheh Total Resistance: A Guerrilla Warfare Manual for Everyone lāi-té. Chit pún chheh sī Sūi-sū(Switzerland) kun-koaⁿ Hans von Dach ēng Tek-gí siá--ê, chhut-pán ê tan-ūi sī SUOV(Schweizer Unteroffiziersverband, Eng-e̍k: The Swiss Non-Commissioned Officers' Association, Tâi-e̍k: Sūi-sū Sū-koaⁿ Hia̍p-hōe), in beh soan-iông hō͘ Sūi-sū jîn-bîn chai, Warsaw Pact thong-kòe liáu, nā-sī Sūi-sū siū-tio̍h kong-kek, in ê kun-peng chiàn-su, teh tán gōa-kok bêng-iú lâi tàu-saⁿ-kāng, thèng-hó koh khí-lâi kau-chiàn hit-chūn, Sūi-sū-lâng ē-tàng án-chóan tùi-hù te̍k-kun, pó-hō͘ ka-kī.
Hō͘ hiong-sí-sí ê te̍k-jîn thún-ta̍h, ia̍h-sī khut-ho̍k chò lô͘-lē, lóng sī kiūⁿ-kut ê Sūi-sū-lâng bē-chò--tit--ê, in ê lō͘ kan-taⁿ 1 tiâu, to̍h sī tí-te̍k kàu-té. Chheh-lāi ê thâu-sū SUOV án-ne siá, “Gún jīn-ûi tí-te̍k kàu-té ū khah hó. Gún jīn-ûi múi 1 ê Sūi-sū ê hū-jîn-lâng kap cha-po͘-lâng lóng ài hoán-khòng. Lán ài hō͘ te̍k-jîn tī in chiàm ê chit phiàn thó͘-tē, bô chi̍t-sî-á hó-chia̍h-khùn. Lán tio̍h hō͘ in chia̍h-bē-ta, put-koán-sî, bô-lūn tī tó-ūi, chí-iàu ū ki-hōe tio̍h-ài kap in chiàn! Án-ne kóng to̍h kā chhut chit pún chheh ê bo̍k-te̍k thiah kah bĕng-bêng-bêng--lo͘h.”
Chit pún chheh ê chok-chiá kā tí-te̍k hêng-tōng hun 2 ê pō͘-hūn, 1 ê sī bú-chong ê iû-kek-tūi, lēng-gōa 1 ê sī kap iû-kek-tūi àm-tiong phòe-ha̍p ê pêng-bîn hoán-khòng ūn-tōng. Iû-kek-tūi ê khang-khòe M̄ SĪ kong-khai kap te̍k-kun kau-chiàn, che sī in chò bē kàu ê tāi-chì, in ài put-sî chhut-lâi loān, phò-hoāi te̍k-kun ê ke-si, kau-thong, kiàn-tio̍k, bâi-ho̍k, khún-tio̍k in ê jîn-oân, hō͘ in ji̍p-chhim ê tāi-kè put-chí-á siong-tiōng. Pêng-bîn tû-liáu kap iû-kek-tūi phòe- ha̍p, thê-kiong chêng-pò, chiàu-kò͘ siū-siong ê tūi-oân, mā ài ēng pò-chóa, kóng-pò kā jîn-bîn chah-khùi, hō͘ lâng ū sìn-sim, chai sêng-kong sī lán ê, koh tio̍h ūi-tio̍h lo̍h-bóe ê “choân-bīn khí-gī” thau-thau-á siu-chi̍p bú-khì, chhàng hō͘ hó-sè.
“Choân-bīn khí-gī” to̍h sī tí-te̍k chòe-āu 1 ê khám-chām, tán te̍k-kok lak-soe ê sî-ki, ko͘-put-chiong tio̍h kā pō͘-hūn kun-tūi tiàu-khì pa̍t jiah, bô, in ê sè-le̍k ē pang--khì, hit-chūn iû-kek-tūi kap jîn-bîn lóng tio̍h khiā--chhut-lâi, kā tùi-te̍k kong-táⁿ, kā in put-put--chhut-khì. “Choân-bīn khí-gī” só͘-ek ū kúi-nā ê, m̄-nā te̍k-kun khah bē tī cháu-lō͘ chìn-chêng phò-hoāi chāi-tē ê sán-gia̍p, tī bêng-kun kàu-ūi hit-sî, pún-kok-kun thang ke-kiám chiàm kóa ka-kī ê thó͘-tē, sīm-chì m̄ bián lâng phài tē-bīn pō͘-tūi, tùi chiàn-āu î-chhî chú-koân to̍k-li̍p chin ū pó͘-sò͘. Chok-chiá koh pó͘-chhiong, ùi kòe-khì ê keng-giām lâi khòaⁿ, sui-jiân kóng sī “bêng-kun”, nā-sī lán pún-kok ê thó͘-tē bat hō͘ in chiàm-tiâu, ji̍t-āu beh in cháu sī pí chhiáⁿ in lâi oh chiâⁿ chē!
“Chit tiûⁿ chiàn-cheng lán tiān-tio̍h ài iâⁿ, mā pau-ún ē iâⁿ, in-ūi tī ta̍k ê Sūi-sū lâm-chú kap hū-lú ê sim-koaⁿ-khut-á-lāi, lóng tùi che sìn-tauh-tauh ─ sui-jiân pêng-siông-sî lóng hm̍h-hm̍h, pháiⁿ-sè kóng--chhut-lâi ─ to̍h hit kù iáu chin tio̍h-sî ê kū-ōe: Kam-goān sí, m̄-goān chò lô͘-lē.”
Che sī chok-chiá chōe-āu ê kiat-lūn, si̍t-chāi chin ū kut-khì, lán Tâi-oân-lâng mā tio̍h liâu--lo̍h-khì, m̄-thang lún-chhiú, in-ūi “su lâng m̄ su tīn, su tīn pháiⁿ-khòaⁿ-bīn". Total Resistance: A Guerrilla Warfare Manual for Everyone sī Eng-bûn e̍k-pún, tī bāng-lō͘ thang hō͘ lâng chū-iû hā-chài. Lāi-té m̄ sī kan-taⁿ teh kóng thâi-lâng pàng-hóe ê tāi-chì, chiam-tùi chhù-lāi ê chú-pn̄g-pô(ka-têng-chú-hū) ia̍h-sī gín-á-lâng, mā ū siá án-chóan “siau-ke̍k hoán-khòng” ê pō͘-sò͘, chiū-sǹg sī chhiú bē gia̍h-koân, kha bē chih-la̍t ê lāu-tōa-lâng, chí-iàu ū sim, to̍h ū hoán-khòng ê lêng-le̍k!
