烏暗ê人生是為著光明teh做準備
作者：Tiō Hông-tiong
自Nā-sī tī àm-sî gia̍h-thâu khòaⁿ thiⁿ-téng, tiō ē khòaⁿ-tio̍h chē-chē thiⁿ-chheⁿ siám-sih. Sui-bóng khòaⁿ--khí-lâi ū chin chē kng, m̄-koh tī chit ê khòng-khoah ê ú-tiū-tiong, o͘-àm iu-goân sī chiàm kî-tiong ê chin tōa pō͘-hūn, ū kng ê só͘-chāi kài chió. Hoat-kng ê hêng-seng tùi kui-ê ú-tiū lâi kóng, ná-chhin-chhiūⁿ sī khǹg tī kong-hn̂g lāi-té ê 1 lia̍p po-lê-chu-á, tī tà-bū ê sî-chūn thàu-chhut bî-bî ê sek-chhái kāng-khoán, sī hiah-nī bî-biáu.
Tùi lán lâng lâi kóng, “o͘-àm” mā sī jîn-seng-tiong tiāⁿ-tiāⁿ tú--tio̍h--ê. Sio̍k-gí kóng: “Hêng sî bô sit sî kú(行時無失時久).” Sit-ì-tāi khah chē kòe tek-ì-tāi. Jîn-seng-tiong put-jû-ì ê tāi-chì sī chē kah ná-chhiūⁿ niau-mo͘ kāng-khoán. (Jî-chhiáⁿ, chit chiah niau koh sī o͘-sek--ê.) Chia-ê seng-oa̍h ê that-gāi tiāⁿ-tiāⁿ hō͘ lán kám-kak chiok pháiⁿ chhoán-khùi. Chit khoán bô sóng-khoài ê kám-kak, tì-kàu lán nā-sī tú-tio̍h lām-lām-chham-chham ê chōng-hóng, ia̍h-sī pháiⁿ-pháng ê kè-e̍k, tiō ē chiok kín tiō hòng-khì. Chit ê sî-chūn, lán ê jîn-seng khó-pí sī Tom Cruise ê tiān-iáⁿ “Bô-khó-lêng ê Jīm-bū” kāng-khoán, ná-chhiūⁿ tùi sêng-kong bē koh ū jīm-hô ê ǹg-bāng. Chiū-án-ne, it-ti̍t tī sit-pāi ê khong-kan leh se̍h-lin-long. Án-ne ê jîn-seng sī éng-oán ê o͘-àm.
Iáu-m̄-koh “o͘-àm” kám chin-chiàⁿ sī hō͘ lâng kiaⁿ-hiâⁿ ê miâ-sû? Lán nā-sī ē-ēng-chit hó-hó-á chēng--lo̍h-lâi, chim-chiok su-khó chia-ê būn-tê: “Góa tī tó-lo̍h?”, “Góa ài chò siáⁿ-mih tāi-chì ?”, “Góa beh án-chóaⁿ chhōe-tio̍h sim-tiong ê hóe, sèⁿ-miā ê kng?”, sòa--lo̍h-lâi tiō chai-iáⁿ lán ê ūi-tì tī tó-ūi, lán beh khì tó-ūi. “O͘-àm” mā bē koh hiah-nī hō͘ lâng kiaⁿ-hiâⁿ--lo͘h.
Lēng-gōa 1 hong-bīn, “o͘-àm” bô-tek-khak tian-tò hō͘ lán ū koh-khah hó ê kiat-kó. Tī Hui-chiu, ū chiok chē chhiū-á ê ki-hio̍h ē hō͘ chia̍h chháu ê tōng-bu̍t chia̍h-tiāu. Khòaⁿ--khí-lâi chhiū-á sī siū-tio̍h siong-hāi. M̄-koh, nā-sī kè-sio̍k khòaⁿ--lo̍h-khì, tiō ē chai-iáⁿ tī hio̍h-á hō͘ chia̍h--lo̍h ê sî, chéng-chí mā sūn-sòa chia̍h--lo̍h. M̄-bián kòe gōa kú, chéng-chí tiō ē tòe tōng-bu̍t ê tāi-piān chò-hóe pàng--chhut-lâi. Chit-sî, gû-sái-ku ē kā tāi-piān kap chéng-chí chò-hóe liàn-khì tâi tī thô͘ lāi-té. Chiū-án-ne, chéng-chí tī thô͘-té, tian-tò ū koh-khah hó ê ki-hōe ē-sái puh-íⁿ, sêng-tióng.
Tùi chhiū-á lâi kóng, sui-bóng khí-seng sī “o͘-àm”--ê, m̄-koh chi̍t-sî ê o͘-àm, soah hō͘ chéng-chí ū koh-khah hó ê sêng-tióng khoân-kéng. Nā án-ne kóng--khí-lâi, chi̍t-sî ê o͘-àm, kám m̄ sī ūi-tio̍h kong-bêng teh chò chún-pī--leh?
Múi 1 ê lâng lân-bián ē tú-tio̍h jîn-seng o͘-àm ê sî-chūn, chit ê sî-chūn m̄-bián sit-chì, nā-sī ōaⁿ 1 ê khah koân ê kak-tō͘ lâi khòaⁿ, tiō ē chheng-chhó o͘-àm tī jîn-seng kan-na sī chi̍t-pō͘-hūn, chiap-siū chit pō͘-hūn, chiah ē-sái kah ka-kī ê sèⁿ-miā tùi-ōe.
Sio̍k-gí kóng: “Chò gû tio̍h thoa, chò lâng tio̍h bôa.” Lán siū-tio̍h thoa-bôa ê kòe-têng, tiō chhin-chhiūⁿ sī khut tī o͘-àm lāi-té. Thòng-khó͘ sī bô-hoat-tō͘ pī-bián--ê. M̄-koh, jú bôa ē jú kng. Lán bē éng-oán chhāi tī o͘-àm, kan-khó͘ ê só͘-chāi. Nā-sī bôa kah pêng-sūn--ah, tiō ē ū châi-tiāu sîn-tio̍h tì-hūi ê kng, kā tì-hūi ê kng chiò-siā--chhut-lâi. Hit-sî-chūn, jîn-seng ê kong-bêng chū-jiân ē chhut-hiān tī lán ê sin-piⁿ, tùi lán ê sim-lāi thòaⁿ-chhut kong-chhái.
Ūi-tio̍h lán ka-kī ê jîn-seng phah-piàⁿ, m̄ sī 1 kiāⁿ kán-tan ê tāi-chì. Bô-tek-khak lán ē giâu-gî ka-kī ê lêng-le̍k, ap-le̍k chin tōa, tì-kàu kiâⁿ kah pòaⁿ-lō͘ tiō ē siūⁿ-beh hòng-khì. Che chiàⁿ-káng sī chin khó-sioh. Siūⁿ-beh pī-bián chit chióng chōng-hóng hoat-seng, lán ē-tàng iōng chi̍t-kóa-á pō͘-sò͘ hō͘ lán ū le̍k-liōng kè-sio̍k hùn-tàu. Chhiūⁿ-kóng, lán ē-tàng kā 1 chân kài tōa kiāⁿ ê tāi-chì thiah-chò kúi ê pō͘-hūn lâi chò. Jî-chhiáⁿ, nā-sī oân-sêng, tiō hō͘ ka-kī chi̍t-kóa-á sió-sió ê chióng-lē. Sòa--lo̍h-lâi, lán ē-ēng-chit chhōe kúi ê kāng-lō͘ ê pêng-iú, chò-hóe kut-la̍t phah-piàⁿ, hō͘-siong hû-chhî, hō͘-siong ka-iû. Án-ne, lán tiō ē ū khùi-la̍t khì piàⁿ, khì chhiong, chhiong-phòa jîn-seng o͘-àm ê bê-bū.
Khiā tī o͘-àm-tiong, lán siūⁿ-beh tui-kiû kong-bêng. M̄-koh mā tio̍h-ài chai-iáⁿ o͘-àm sī lán lúi-chek si̍t-le̍k ê kai-tōaⁿ. “E̍k-keng(易經)” bat kóng: “Chiâm liông bu̍t iōng(潛龍勿用).” Tiō sī thê-chhéⁿ lán tī o͘-àm ê khoân-kéng tio̍h-ài put-sî siu-ióng ka-kī. Nā-sī jīn-bat-tio̍h chit chân tō-lí, o͘-àm tiō m̄ sī siáⁿ-mih hō͘ lâng kiaⁿ-hiâⁿ ê koài-bu̍t, i ē-sái thê-koân lán ê gán-kài, pang-chō͘ lán iōng bô kāng ê kak-tō͘ khòaⁿ sè-kài.
