Ùi Pi-chêng Kì-tî Kàu Tâi-oân Cheng-sîn
作者：陳雷
（本文是漢羅合用kap全羅馬字一段一段對照）
代先我來講一chat故事。Chit chat故事tī二二八ê時發生，一擺koh一擺。一个20外歲ê查某人，hit工in翁出門了，就失蹤無koh tńg--來，sì-kè揣無人。一禮拜後，厝邊來報，in翁ê身屍hō͘人揣--著，tàn tī市外溝仔底。伊趕緊去認屍，siàⁿ-siàⁿ就是in翁。伊ê一生就án-ne tòe in翁毀無--去--ah。
Tāi-seng góa lâi kóng 1 chat kò͘-sū. Chit chat kò͘-sū tī Jī-jī-pat ê sî hoat-seng, 1 pái koh 1 pái. 1 ê 20 gōa hòe ê cha-bó͘-lâng, hit kang in ang chhut-mn̂g liáu, tō sit-chong bô koh tńg--lâi, sì-kè chhōe bô lâng. 1 lé-pài āu, chhù-piⁿ lâi pò, in ang ê sin-si hō͘ lâng chhōe--tio̍h, tàn tī chhī-gōa kau-á-té. I kóaⁿ-kín khì jīn si, siàⁿ-siàⁿ tō sī in ang. I ê it-seng tō án-ne tòe in ang húi-bô--khì--ah.
75冬後，伊chit-má若是iáu在世，應該已經beh倚100歲--ah。Chit 75冬來，伊ê日子按怎過？伊ê心情生做啥款？伊ê悲情ê記持kám iáu有tī--leh？Lán逐冬記念二二八，就是ài beh知影chia-ê代誌，保留chit个記持，m̄願放無--去。
75 tang āu, i chit-má nā-sī iáu chāi-sè, èng-kai í-keng beh óa 100 hòe--ah. Chit 75 tang lâi, i ê ji̍t-chí án-chóaⁿ kòe? I ê sim-chêng seⁿ-chò siáⁿ-khoán? I ê pi-chêng ê kì-tî kám iáu ū tī--leh? Lán ta̍k-tang kì-liām Jī-jī-pat, tō sī ài beh chai-iáⁿ chia-ê tāi-chì, pó-liû chit ê kì-tî, m̄-goān pàng bô--khì.
Chit位無辜ê查某人，經過二二八ê暴力、恐怖、驚惶、悲情kap無奈，最後失望、絕望。伊無聲音、無朋友，無人安慰、保護，伊賰--落-來一絲絲仔ê khùi力就是拒絕絕望、拒絕放棄。命根仔giú--leh，chhiâⁿ伊ê囝大漢，留一个希望。Chit个查某人lán無伊ê名，暫時kā名做台灣阿母。Lán有真濟無名ê台灣阿母。我讀台大醫學院ê時，bat一位台灣阿母。二二八ê時in翁hō͘人拖去銃殺。伊家己chhiâⁿ五个查某囝大漢。五个lóng讀台大醫學院，四个醫科、一个藥劑科。一个讀醫科--ê kap我仝班同窗。
Chit ūi bû-ko͘ ê cha-bó͘-lâng, keng-kòe Jī-jī-pat ê po̍k-le̍k, khióng-pò͘, kiaⁿ-hiâⁿ, pi-chêng kap bû-nāi, chòe-āu sit-bōng, choa̍t-bōng. I bô siaⁿ-im, bô pêng-iú, bô lâng an-ùi, pó-hō͘, i chhun--lo̍h-lâi chi̍t-si-si-á ê khùi-la̍t tō sī kū-choa̍t choa̍t-bōng, kū-choa̍t hòng-khì. Miā-kin-á giú--leh, chhiâⁿ i ê kiáⁿ tōa-hàn, lâu 1 ê hi-bōng. Chit ê cha-bó͘-lâng lán bô i ê miâ, chiām-sî kā miâ-chò Tâi-oân a-bú. Lán ū chin chē bô miâ ê Tâi-oân a-bú. Góa tha̍k Tâi-tāi i-ha̍k-īⁿ ê sî, bat 1 ūi Tâi-oân a-bú. Jī-jī-pat ê sî in ang hō͘ lâng thoa-khì chhèng-sat. I ka-kī chhiâⁿ 5 ê cha-bó͘-kiáⁿ tōa-hàn. 5 ê lóng tha̍k Tâi-tāi i-ha̍k-īⁿ, 4 ê i-kho, 1 ê io̍h-chè-kho. 1 ê tha̍k i-kho--ê kap góa kāng pan tông-chhong.
Taⁿ 75冬後，三、四代人過了，lán客觀ê條件已經有真大ê變化。Ùi二二八經過戒嚴令、白色恐怖、解嚴，到民主選舉。Chit-má台灣人ē-sái選總統、罵總統，出國旅行、留學、做生理，享受健保，有法律保障in ê權利，有政府軍隊保護。Lán有上kài發達ê資訊、一流ê科技、先進ê製造工業，濟濟優秀ê科學家、工程師、藝術家，kap文明社會ê國民。你或者ē講，台灣已經離開二二八悲情ê烏影。
Taⁿ 75 tang āu, 3, 4 tāi lâng kòe-liáu, lán kheh-koan ê tiâu-kiāⁿ í-keng ū chin tōa ê piàn-hòa. Ùi Jī-jī-pat keng-kòe kài-giâm-lēng, pe̍h-sek khióng-pò͘, kái-giâm, kàu bîn-chú soán-kú. Chit-má Tâi-oân-lâng ē-sái soán chóng-thóng, mē chóng-thóng, chhut-kok lú-hêng, liû-ha̍k, chò-seng-lí, hióng-siū kiān-pó, ū hoat-lu̍t pó-chiong in ê koân-lī, ū chèng-hú kun-tūi pó-hō͘. Lán ū siōng-kài hoat-ta̍t ê chu-sìn, it-liû ê kho-ki, sian-chìn ê chè-chō kang-gia̍p, chē-chē iu-siù ê kho-ha̍k-ka, kang-têng-su, gē-su̍t-ka, kap bûn-bêng siā-hōe ê kok-bîn. Lí he̍k-chiá ē kóng, Tâi-oân í-keng lī-khui Jī-jī-pat pi-chêng ê o͘-iáⁿ.
總--是，我beh講，lán iáu未。因為我四箍圍kā看，chit-má tī台灣，iáu bē少人不管時想空想縫，àu步一大堆，想beh恢復in過去ê特權，in kā lán壓制、欺詐、剝削ê特權。M̄-nā án-ne，每一回中國ê軍機ùi台灣海峽飛倚--來ê時，我ē看著另外一个二二八ê烏影，一大phiàn紅色ê災難ê陰影！Chit兩个國內kap國外ê威脅，kap做一伙，隨時beh kā lán ê民主、自由、安全搶無--去。
Chóng--sī, góa beh kóng, lán iáu-bōe. In-ūi góa sì-kho͘-ûi kā khòaⁿ, chit-má tī Tâi-oân, iáu bē chió lâng put-koán-sî siūⁿ-khang-siūⁿ-phāng, àu-pō͘ chi̍t-tōa-tui, siūⁿ-beh khoe-ho̍k in kòe-khì ê te̍k-koân, in kā lán ap-chè, khi-chà, pak-siah ê te̍k-koân. M̄-nā án-ne, múi 1 hôe Tiong-kok ê kun-ki ùi Tâi-oân hái-kiap poe-óa--lâi ê sî, góa ē khòaⁿ-tio̍h lēng-gōa 1 ê Jī-jī-pat ê o͘-iáⁿ, chi̍t-tōa-phiàn âng-sek ê chai-lān ê im-iáⁿ! Chit 2 ê kok-lāi kap kok-gōa ê ui-hia̍p, kap-chò chi̍t-hóe, sûi-sî beh kā lán ê bîn-chú, chū-iû, an-choân chhiúⁿ bô--khì.
二二八ê傷害，除了看ē著ê肉體ê傷以外，koh-khah有看bē著ê心靈ê傷害，hit个心靈割--開ê空喙iáu未合--起-來。今仔日lán有濟濟一流ê成就，真濟國際ê朋友呵咾台灣是近代ê奇蹟。Mā有國際ê台灣專家，in根據經濟、科技、教育、人口種種方面ê實力ê分析，認定台灣m̄是小小三流ê國家，伊是排tī一个中等強國ê地位。Chia-ê現實lán雖bóng目睭有看--著，也可能m̄敢肯定。為啥mi̍h？因為lán欠一等國民ê自信kap尊嚴！Lán ê國家hō͘人打壓，lán ê文化hō͘人偷換，踏tī塗跤jôe；lán ê語言tī二二八ê時hō͘人割舌，愈來愈弱勢，kiōng-beh滅絕。Lán iáu是「驚驚、bē tio̍h一等」ê人。自信應該是一等國民基本ê品質！
Jī-jī-pat ê siong-hāi, tû-liáu khòaⁿ ē tio̍h ê jio̍k-thé ê siong í-gōa, koh-khah ū khòaⁿ bē tio̍h ê sim-lêng ê siong-hāi, hit ê sim-lêng koah--khui ê khang-chhùi iáu-bōe ha̍p--khí-lâi. Kin-á-ji̍t lán ū chē-chē it-liû ê sêng-chiū, chin chē kok-chè ê pêng-iú o-ló Tâi-oân sī kīn-tāi ê kî-chek. Mā ū kok-chè ê Tâi-oân choan-ka, in kin-kù keng-chè, kho-ki, kàu-io̍k, jîn-kháu chióng-chióng hong-bīn ê si̍t-le̍k ê hun-sek, jīn-tēng Tâi-oân m̄ sī sió-sió saⁿ-liû ê kok-ka, i sī pâi tī 1 ê tiong-téng kiông-kok ê tē-ūi. Chia-ê hiān-si̍t lán sui-bóng ba̍k-chiu ū khòaⁿ--tio̍h, iā khó-lêng m̄ káⁿ khéng-tēng. Ūi-siáⁿ-mi̍h? In-ūi lán khiàm it-téng kok-bîn ê chū-sìn kap chun-giâm! Lán ê kok-ka hō͘ lâng táⁿ-ap, lán ê bûn-hòa hō͘ lâng thau ōaⁿ, ta̍h tī thô͘-kha jôe; lán ê gú-giân tī Jī-jī-pat ê sî hō͘ lâng koah chi̍h, jú lâi jú jio̍k-sè, kiōng-beh bia̍t-choa̍t. Lán iáu sī “kiaⁿ-kiaⁿ, bē tio̍h it-téng” ê lâng. Chū-sìn èng-kai sī it-téng kok-bîn ki-pún ê phín-chit!
所以tī lán心內ê心內，除了保惜悲情ê記持以外，lán需要踏一步出--去，tī悲情ê箍仔外，hē一个決心。親像濟濟無名台灣阿母，用勇氣、信心kap智慧來治療二二八ê空喙，做心靈ê復健。
Só͘-í tī lán sim-lāi ê sim-lāi, tû-liáu pó-sioh pi-chêng ê kì-tî í-gōa, lán su-iàu ta̍h 1 pō͘ chhut--khì, tī pi-chêng ê kho͘-á-gōa, hē 1 ê koat-sim. Chhin-chhiūⁿ chē-chē bô-miâ ê Tâi-oân a-bú, iōng ióng-khì, sìn-sim kap tì-hūi lâi tī-liâu Jī-jī-pat ê khang-chhùi, chò sim-lêng ê ho̍k-kiān.
Chit chat二二八ê故事ùi台灣阿母一粒悲情ê種子開始，經過75冬後再生、koh活、tńg骨，真正是台灣性命ê奇蹟。M̄-kú請大家期待，等到有一工，悲情ê記持開台灣精神ê花、結台灣精神ê果子，hit个時chūn，chit chat二二八ê故事、台灣阿母ê故事，chiah算規篇完結，因為台灣已經行離開二二八ê烏影。
Chit chat Jī-jī-pat ê kò͘-sū ùi Tâi-oân a-bú 1 lia̍p pi-chêng ê chéng-chí khai-sí, keng-kòe 75 tang āu chài-seⁿ, koh-oa̍h, tńg-kut, chin-chiàⁿ sī Tâi-oân sèⁿ-miā ê kî-chek. M̄-kú chhiáⁿ tāi-ke kî-thāi, tán kàu ū 1 kang, pi-chêng ê kì-tî khui Tâi-oân cheng-sîn ê hoe, kiat Tâi-oân cheng-sîn ê kóe-chí, hit ê sî-chūn, chit chat Jī-jī-pat ê kò͘-sū, Tâi-oân a-bú ê kò͘-sū, chiah sǹg kui-phiⁿ oân-kiat, in-ūi Tâi-oân í-keng kiâⁿ lī-khui Jī-jī-pat ê o͘-iáⁿ.
