Tâi-oân-lâng ê Kak-chhéⁿ 台灣人ê覺醒

作者:Lí Phòe-iông


Chū sè-hàn, goán chhù-lāi ê lâng kap góa chiap-chhiok ê chhù-piⁿ-keh-piah lóng kóng Tâi-gí. Āu--lâi, góa tha̍k-chheh, chia̍h-thâu-lō͘, kiat-hun, seⁿ-kiáⁿ lóng tī-leh lâm-pō͘, sui-jiân góa khah chia̍p kóng Hôa-gí, m̄-koh, góa mā sī ū chiok chōe ki-hōe kóng Tâi-gí.

 

Góa bat tī-leh Ko-hiông ê 1 keng Bí-siong kong-si siōng-pan, kap tông-sū kóng-ōe tiāⁿ-tiāⁿ 1 kù ōe lāi-té ū Hôa-gí, Eng-gí kap Tâi-gí. Nā kap chhiúⁿ-siong kóng-ōe, tiō it-tēng ài kóng Tâi-gí, án-ne chiah ū hoat-tō͘ kap in pôaⁿ-nóa, kóng kè-siàu. Só͘-í góa it-ti̍t bô kám-kak Tâi-gí ē siau-sit. 


1 tang chêng, góa tī Bīn-chheh khòaⁿ-tio̍h Tâi-gí kap Eng-gí lóng kóng kah chiok liàn-tńg ê A-Huâ-Sai phah ê iáⁿ-phìⁿ. I kóng-tio̍h ē-hiáu kóng Tâi-gí ê lâng jú lâi jú chió, m̄-bián 50 tang, Tâi-gí hoān-sè tiō hông siau-bia̍t. In-ūi chit ê iáⁿ-phìⁿ, góa khai-sí chù-ì Tâi-gí í-keng ta̍uh-ta̍uh-á siau-sit tī lán āu 1 tāi ê chhùi lāi.


Góa chit-má tòa tī Tâi-lâm ê chng-kha. Tī chia, m̄-koán khì kàu toh, chòe siáⁿ-mih tāi-chì, góa lóng ē-sái kóng Tâi-gí. 3 nî 1 pái ê koah-hiuⁿ mā sī chia ê tōa tāi-chì, tōa-lâng kap gín-á lóng chiok jia̍t--ê. Án-ne ê khoân-kéng, Tâi-gí thoân-sêng eng-kai m̄ sī būn-tê chiah tio̍h. M̄-koh, hiān-chú-sî ê chōng-hóng m̄ sī án-ne. 


Góa tī pó͘-si̍p-pan kà Eng-gí, ha̍k-seng lóng sī kok-sió ê nî-kí, in ê pē-bó nî-hòe kap góa chha bô kúi hòe, góa tiāⁿ-tiāⁿ kap in iōng Tâi-gí khai-káng, tāi-pō͘-hūn ê ka-tiúⁿ Tâi-gí lóng kóng-liáu bē-bái. Tiō sǹg tī chit khoán khoân-kéng, góa ê ha̍k-seng í-keng ū 9 siâⁿ í-siōng bē-hiáu kóng Tâi-gí--ah, ke̍k-ke thiaⁿ ū Tâi-gí niā-niā. Tâi-gí ê liû-sit pí góa siūⁿ--ê koh-khah giâm-tiōng.


2 kò goe̍h chêng, góa khai-sí o̍h Pe̍h-ōe-jī, tī khò-têng tang-tiong, lāu-su m̄-nā kà goán Pe̍h-ōe-jī, i mā ùi Tâi-oân ê le̍k-sú kap gí-giân ê hoat-tián lâi thê-chhéⁿ góa sin ûi Tâi-oân-lâng ê chek-jīm, goán chó͘-sian thoân--lo̍h-lâi ê bó-gí sī hui-siông pó-kùi ê ûi-sán, góa ná ē-sái tī góa chit tāi tiō kā kiat-sok, kā bó-gí kà hō͘ góa ê gín-á sī góa chit-má siōng tiōng-iàu ê tāi-chì. 


Chí-iàu khai-sí, éng-oán bē siuⁿ bān, ùi ka-kī khai-sí, kap lán ê pêng-iú, sī-sè kóng Tâi-gí, iōng Pe̍h-ōe-jī kā lán tióng-pòe ê jîn-seng kò͘-sū siá--lo̍h-lâi, kó͘-lē ta̍k-ke lâi o̍h Tâi-gí ê bûn-jī, án-ne, lán it-tēng ē-sái kā Tâi-gí thoân--lo̍h-khì.  




台灣人寫真專欄,本文使用傳統白話字。
台文通訊BONG報318期,2020年9月出刊。


歡迎捐款贊助 李江却台語文教基金會 (捐款thang抵稅,匯款了後請通知02-23112199)
線上捐款(定期定額) https://ppt.cc/fF5bhx
線上捐款(單筆) https://ppt.cc/fcycox

郵政劃撥:19021486
戶名:財團法人李江却台語文教基金會
電匯:123-20-050514-2
華南銀行士林分行活儲
戶名:財團法人李江却台語文教基金會

李江却台語文教基金會需要你ê定期捐款,逐個月捐助NT$200以上,lán做伙來推動復振台灣語文ê事工,歡迎利用劃撥、電匯、信用卡、郵局『存簿儲金自動轉帳』扣款iah是線頂捐款、現金贊助。

◎逐個月贊助本會(台文通訊BONG報發行單位)NT$200(iah是逐冬NT$2,400)以上,做伙支持基金會事工kap雜誌編印發行費用。歡迎利用郵局劃撥、信用卡(寫捐款單)、線頂捐款、現金贊助、銀行/ATM轉帳(轉帳了後請通知)、支票、郵局戶頭自動轉帳扣繳(寫授權書),捐款收據ē-tàng做『列舉扣除額』抵稅ê用途。