Tâi-oân ài ū chú-thé-sèng. Tâi-gí-bûn (TGB) mā ài ū chú-thé-sèng! Chit-má siá Tâi-gí-bûn ū Pe̍h-ōe-jī pán. Ū Pe̍h-ōe-jī lām Hàn-jī pán. Mā ū Kàu-io̍k-pō͘ Bân-Lô lām Hàn-jī pán. Koh-khah chē ê khó-lêng sī choân-pō͘ Hàn-jī pán! Chin chē lâng Tâi-gí gí-kám bô kài hó, chhùi kóng ê ōe-gí chiok sêng Hôa-gí. Phì-jû chàu-kha kóng-chò tû-pâng, kóe-chí kóng chúi-kó, hong-thai kóng thai-hong... Che eng-kai m̄ sī toan-tiah ê Tâi-gí! Chit khoán gí-sû siá--chhut-lâi--ê choân Hàn-jī bûn-chiuⁿ ná ē sī TGB? Tha̍k--khí-lâi kin-pún tō sī Hôa-bûn!
Góa ê kiàn-kái, lán eng-kai án-ne chò lâi kiàn-li̍p TGB ê chú-thé-sèng:
Goân-chek 1－Bô eng-kai chhái-iōng “gōa-lâi-gí” chit khoán sû. He sī Ji̍t-pún lâng hoat-bêng ê kóng-hoat, in-ūi Ji̍t-gí ū Hô-gí (わご), Hàn-gí (かんご) kap Gōa-lâi-gí (がいらいご). Hô-gí sī Ji̍t-pún ê chāi-lāi-gí!
Lán nā kóng ma-lá-lí-á sī gōa-lâi-gí, án-ne goân-chū-bîn-gí beh án-chóaⁿ chhú-lí? Lán eng-kai kóng gí-goân (etymology), chhiūⁿ Eng-gí án-ne. Phì-jû, pháng kap sat-bûn ê gí-goân sī Se-pan-gâ-gí ê el pan kap jabon; ōe-seng, chhiú-su̍t téng sī Ji̍t-pún-lâng iōng Hàn-jī chhòng-chō ê gí-sû; hò͘-suh goân-pún sī Eng-gí ê hose... téng-téng. Án-ne thang kiàn-li̍p lán ê chú-thé-sèng koh hong-piān ha̍k-su̍t ê gián-kiù.
Goân-chek 2－Chū-té Tâi-gí ū ê gí-sû iu-sian sú-iōng, chīn-liōng pó-chûn. Lán bô hoán-tùi chhái-iōng kap khip-siu sin gí-sû. Tān-sī bô eng-kai chhìn-chhái hòng-khì pún-té chiū ū--ê. Kóng “tāi-seng/chàu-kha/kóe-chí”, mài kóng “siú-sian/tû-pâng/chúi-kó”.
Goân-chek 3－Put-tek-í ài iōng-tio̍h Hôa-gí ê sî, ài iōng Tâi-oân-sek ê kui-kí, A-Pa, A-Kong, A-Chek, A-Kū, A-Píⁿ, A-Hui Peh. Mài iōng 爺爺、奶奶、大媽、大牛、小明、小華。Chheng-ho͘ chóng-thóng ài chun-tiōng, siōng-hó sī Tân Chóng-thóng, Chhòa Chóng-thóng... Nā tiāⁿ-tio̍h beh kán-chheng, mā eng-kai kiò 阿英總統, mài tòe lâng kiò 小英! Hō͘ lâng khòaⁿ--tio̍h chiū chai-iáⁿ che sī Tâi-oân--ê.
Goân-chek 4－Tâi-oân-lâng it-ti̍t lóng bô pē bô bó thang thiàⁿ-sioh. Só͘-pái ōe-gí mā bô『嗎？吧！』(媽爸) chit khoán kù-hoat. Lán ài pī-bián. Chit-má chin chē lâng lóng kóng “是按呢嗎？” Eng-kai sī “Kám sī án-ne？”; “無吧！” eng-kai kóng “Bô--lah! Bô--lah ô͘~~”.
Goân-chek 5－Sin gí-sû chīn-liōng chhái-iōng goân gí-im. 巨蛋 chiū sī Dome; malaria sī ma-lá-lí-á; giraff kóng-chò lò-kha-lo̍k (kha chiok lò), mài kóng 麒麟鹿.
Goân-chek 6－Lán chò ê Tâi-gí-bûn m̄-thang piàn-chò『中國閩南語』!
Siōng kài kán-tan koh lí-sióng ê chò-hoat, chiū sī lóng-chóng siá Pe̍h-ōe-jī Tâi-gí-bûn! Án-ne koh-khah án-chóaⁿ, chú-thé-sèng lóng ē kò͘--tio̍h, choa̍t-tùi bē cháu-cheng--khì.
台灣羅馬字協會
（簡稱「台羅會」）簡介：
2001年成立，宗旨：
(1)推行台灣羅馬字ê研究kap普遍化。
(2)追認台灣羅馬字kap台灣話ê法定地位。
(3)要求政府實施公平正義ê多語文政策。
(4)建設多元、開放、互相尊重ê台灣文化。
E-mail：tlhemail@gmail.com
網站http://www.tlh.org.tw
#台羅會交流道 專欄，本文使用白話字。
台文通訊BONG報308期，2019年11月出刊。
歡迎捐款贊助 #李江却台語文教基金會 （捐款thang抵稅，匯款了後請通知02-23112199）
線上捐款(定期定額) https://ppt.cc/fF5bhx
線上捐款(單筆) https://ppt.cc/fcycox
有固定的長期捐款， 讓更多的台語文相關計畫可以穩定的推行，感謝逐家。
郵政劃撥：19021486
戶名：財團法人李江却台語文教基金會
電匯：123-20-050514-2
華南銀行士林分行活儲
戶名：財團法人李江却台語文教基金會
戶名：財團法人李江却台語文教基金會
電匯：123-20-050514-2
華南銀行士林分行活儲
戶名：財團法人李江却台語文教基金會
李江却台語文教基金會需要你ê定期捐款，逐個月捐助NT$200以上，lán做伙來推動復振台灣語文ê事工，歡迎利用劃撥、電匯、信用卡、郵局『存簿儲金自動轉帳』扣款iah是線頂捐款、現金贊助。
◎逐個月贊助本會（台文通訊BONG報發行單位）NT$200（iah是逐冬NT$2,400）以上，做伙支持基金會事工kap雜誌編印發行費用。歡迎利用郵局劃撥、信用卡（寫捐款單）、線頂捐款、現金贊助、銀行/ATM轉帳（轉帳了後請通知）、支票、郵局戶頭自動轉帳扣繳（寫授權書），捐款收據ē-tàng做『列舉扣除額』抵稅ê用途。
