Î-chhî chi̍t pha hóe mài hoa--khì 維持一pha火mài hoa--去

作者:Tân, Kim Hoa  (台羅會仁武分會會長 )


Mi-chih-luh sàng! Lán ū chit ê Ji̍t-thâu-hoe hn̂g-á ài kám-siā--lí, thâu chi̍t pái lâi, tō ài-tio̍h chit ê hn̂g-á! Hn̂g-á tāi-iok 4 hun, khiā-ke oa̍h-tōng khu kap chèng-choh khu, kok chiàm chi̍t-pòaⁿ. Pêng-sî siōng-pan kà Tâi-gí, khah chió ū sî-kan thang tòa tī chia, chit-má tú-tio̍h Bú-hàn Hì-iām, chīn-liōng mài chhut-mn̂g, soah ū kúi-kang-á kà-ji̍t thang lâi chia tòa, kám-kak chiok kám-un. Kám-un ē-tàng kā iu-sim hòa-chò ún-sim, tī chia tō͘-kòe Bú-hàn Hì-iām lâi jiáu-loān ê chhun-thiⁿ.

Hiâⁿ-hóe sī kôaⁿ-thiⁿ--lâng siōng un-loán ê tāi-chì. Hóe tiám to̍h liáu-āu, kā tōa-kho͘ chhâ lok tī hóe-lô͘ lāi-té, hō͘ ûn-ûn-á sio, m̄-koh ài chim-chiok î-chhî chit pha hóe mài hoa--khì. Chē tī hóe-lô͘-á piⁿ phah tiān-náu, kám-kak chiok un-loán. Thiaⁿ-tio̍h chiáu-á siaⁿ , hong chhoe chhiū-hio̍h-á ê siaⁿ, sam-put-gō͘-sî-á thiaⁿ-tio̍h ke thî, káu pūi. Ū-sî koh thiaⁿ-tio̍h niáu-chhí tī thian-pông cháu-sio-jiok ê siaⁿ. Ē-tàng an-jiân chū-chāi tī hn̂g-á seng-oa̍h, si̍t-chāi chiok ū hok-khì--lah.

Hiâⁿ-hóe, hō͘ gōa siūⁿ-khí chò Tâi-gí ê sim-chêng, beh î-chhî chit pha hóe mài hoa--khì, mā ài ū chi̍t-tiám-á kang-hu. Mi-chih-luh sàng! Ē-kì-tit lán tú se̍k-sāi ê sî, tō ū iok-sok beh chò Tâi-gí chì-kang, lí kóng “Lán mài hi-hoa, ài chhiūⁿ tēng-chhâ án-ne chiah sio ē kú.” Chit kù ōe hō͘ góa chiok kám-tōng. Āu--lâi lí chin-chiàⁿ hām góa thīn-thâu chò. Lí chóng--sī kóng “Sî-sè chiah-nī bái, lán chò ê sū-kang tō-sī kò͘ chit pha hóe mài hoa--khì, thèng-hāu gâu ê lâng koh lâi kā hóe hùn hō͘ khah tōa pha--leh”. Bô m̄-tio̍h, ài iōng-sim, Tâi-gí hóe chiah kò͘ ē hó-sè, góa tō-sī khioh chhâ kéng chhâ ia̍t-hong tiám-hóe ê lâng. Góa ài chiok liáu-kái bô-kâng chhâ-chit eng-kai ài iōng tī siáⁿ-mih bô-kâng ê sî-ki, ta̍k tè chhâ lóng ū lō͘-iōng--tio̍h.

Seng lâi kóng khí-hoe. Chi̍t khai-sí su-iàu chi̍t tiuⁿ kū pò-chóa, iōng laih-tah khiat hō͘ to̍h-hóe, khin-khin-á kā hē tī lô͘-á té, chiah thiⁿ chi̍t-tui-á iù-chhâ-á-ki, iah-sī phàⁿ-chhâ ē khah hó hiâⁿ. Tán hóe ûn--khí-lâi tō thiⁿ tiong-pān ê chhâ-á-ki, ū-sî-á tú-tio̍h hóe bô-kàu iām, góa ē in chi̍t pé chhâ-in kā chiⁿ--ji̍p-khì, khak-tēng hóe ōng--khí-lâi--ah, chiah hiaⁿh khah ū tòng-thâu ê tōa-kho͘ chhâ lâi sio, nā-bô, hóe liam-mi tō koh hoa--khì--ah. Che kòe-têng kap sio Tâi-gí hóe kâng-khoán;Góa khui-pan kà Tâi-gí kap lâng pôaⁿ-nóa, sī hit tiuⁿ kū pò-chóa. Iōng Tâi-oân-ōe chò laih-tah khiat hō͘ to̍h-hóe. Siōng-khò ùi bô Tài-gî ì-sek, kóng kàu chho͘-chhián liáu-kái  Tâi-bûn chhú-kéng, sǹg sī thiⁿ chi̍t-tui-á iù-oe ê chhâ-á-ki, lâi chhì khòaⁿ ē to̍h--bô? Chhōa lâng lâi chham-ka Tâi-bûn oa̍h-tōng, hō͘ lâng jīn-bat Tâi-bûn sè-kài, tō-sī in hit pé chhâ-in. Koh lâi, kó͘-lē tha̍k-siá Tâi-bûn khan-bu̍t, siat-li̍p Tâi-gí lāu-su chò bo̍k-piau, tài-tōng chham-ka Tâi-gí jīn-chèng, che tō ná chhiūⁿ thiⁿ tiong-pān ê chhâ-á-ki. Chit-chūn, hóe khai-sí ū kò͘-tēng ê un-tō͘--ah. Koh lâi tō-sī ài chò tōa koat-tēng soán lō͘-sòaⁿ, in-ūi beh kap lâng sio kēng mā ài ū saⁿ-nn̄g-pō͘-chhit--à! It-tēng ài sêng-chiū ka-tī, tō chhiūⁿ hiaⁿh ū tòng-thâu ê tōa-kho͘ chhâ lâi sio; góa ē kó͘-lē lâng chìn-siu, tha̍k Tâi-bûn gián-kiù-só͘, tha̍k Tâi-bûn phok-sū, chún-pī chò Tâi-bûn só͘ kàu-siū. Ū ki-hōe tō ín-chhōa gâu-lâng kin-sûi Tâi-bûn kàu-siū thâu-lâng, kap in ha̍k-si̍p. Hi-bāng in ū ki-hōe óa-kīn Tâi-gí thoân-thé ná ho̍k-bū ná hoat-hui lêng-le̍k liān kang-hu.

Tâi-gí hóe su-iàu Tâi-gí lâng kiōng-tông ê jia̍t-tō͘ sio kēng, goá tī tiám-hóe  to̍h-hóe kap î-chhî chit pha hóe mài hoa--khì ê kòe-têng tiong, khòaⁿ-kìⁿ ta̍k tè chhâ ê  lō͘-iōng. Gún sûi-sî chún-pī chi̍t ki laih-tah kap chi̍t tiuⁿ kū pò-chóa, bô-lūn iù-oe chhâ-á-ki, chhâ-in, tiong-pān ê chhâ-á-ki, tōa-kho͘ chhâ, chí-iàu ji̍p hóe-lô͘ ,thê-kiong i ê jia̍t-chêng, chit pha hóe tō ē-tàng iân-sio̍k. 

Mi-chih-luh sàng! kám-siā A-li̍p chó͘ hō͘ lán tī tú-hó ê sî-kan se̍k-sāi, ū ki-hōe kā jia̍t-tō͘ kòng-hiàn hō͘ Tâi-gí chit pha hóe. Ta̍k-pái beh lī-khui hn̂g-á ê sî, lán chò-hóe pài A-li̍p chó͘ só͘ kóng ê ōe, góa lóng kì-tiâu-tiâu. Ùi 228 kàu Bú-hàn Hì-iām, chai-lān tiong , kám-siā lí pôe-phōaⁿ î-chhî chit pha hóe mài hoa--khì, lán kè-sio̍k “Ài Tâi-oân, chhiúⁿ-kiù Tâi-gí”



台灣羅馬字協會
(簡稱「台羅會」)簡介:
2001年成立,宗旨:
(1)推行台灣羅馬字ê研究kap普遍化。
(2)追認台灣羅馬字kap台灣話ê法定地位。
(3)要求政府實施公平正義ê多語文政策。
(4)建設多元、開放、互相尊重ê台灣文化。
Email:tlhemail@gmail.com    

網站http://www.tlh.org.tw




#台羅會交流道 專欄,本文使用白話字。
台文通訊BONG報313期,2020年4月出刊。



歡迎捐款贊助 #李江却台語文教基金會 (捐款thang抵稅,匯款了後請通知02-23112199)
線上捐款(定期定額) https://ppt.cc/fF5bhx
線上捐款(單筆) https://ppt.cc/fcycox
有固定的長期捐款, 讓更多的台語文相關計畫可以穩定的推行,感謝逐家。


郵政劃撥:19021486
戶名:財團法人李江却台語文教基金會
電匯:123-20-050514-2
華南銀行士林分行活儲
戶名:財團法人李江却台語文教基金會

李江却台語文教基金會需要你ê定期捐款,逐個月捐助NT$200以上,lán做伙來推動復振台灣語文ê事工,歡迎利用劃撥、電匯、信用卡、郵局『存簿儲金自動轉帳』扣款iah是線頂捐款、現金贊助。

◎逐個月贊助本會(台文通訊BONG報發行單位)NT$200(iah是逐冬NT$2,400)以上,做伙支持基金會事工kap雜誌編印發行費用。歡迎利用郵局劃撥、信用卡(寫捐款單)、線頂捐款、現金贊助、銀行/ATM轉帳(轉帳了後請通知)、支票、郵局戶頭自動轉帳扣繳(寫授權書),捐款收據ē-tàng做『列舉扣除額』抵稅ê用途。