本專欄「台羅會交流道」ê稿由台灣羅馬字協會提供kap校對，編輯部無koh做文字編輯。
Kóng-tio̍h Tâi-oân ê cheh-ji̍t, chiū chia̍h hun bián tiám hóe!
Chêng-kàu-taⁿ, lán Tâi-oân ê bûn-hòa cheh-ji̍t lóng m̄-sī Tâi-oân-lâng ka-kī chè-tēng--ê! 10 goe̍h 25 sī koaⁿ-hong ê “Kong-ho̍k-cheh”, si̍t-chè-siōng khiok-sī “Tâi-oân Chài Lûn-hām-ji̍t”! Ji̍t-pún-lâng chiàn-pāi lī-khui Tâi-oân, Tiong-kok Kok-bîn-tóng chèng-koân tùi Tiong-kok “choán-chìn” lâi chiàm-niá Tâi-oân! Hāi lán kàu-taⁿ iáu kè-sio̍k siū si̍t-bîn thóng-tī, khó͘-lān bô soah. Nā chin-chiàⁿ beh kóng, Tâi-oân Kong-ho̍k-cheh mā eng-kai sī 8 goe̍h 15, Ji̍t-pún tâu-hâng hit-kang chiah tio̍h.
Lán eng-kai lâi siat-kè chin-chiàⁿ sio̍k Tâi-oân-lâng ê cheh-ji̍t.
Tāi-seng, 1 nî-tang beh ài ū kúi-ê cheh-ji̍t? Chhiáⁿ tāi-ke seng siūⁿ khòaⁿ-māi; koh-lâi, ū siáⁿ-mih te̍k-pia̍t ê ji̍t-á ē-tàng chò lán ê bûn-hòa cheh-ji̍t? Ē-bīn góa kóng kúi-ê ì-kiàn, chhiáⁿ tāi-ke chò-hóe lâi kek thâu-khak.
Chiaⁿ-goe̍h chhe 1 sī sè-kài-sèng ê cheh-ji̍t, lán thàn sè-kài lâng án-ne kòe tio̍h hó. Kū-le̍k kòe-nî sī lông-gia̍p siā-hōe ê kì-hō, pó-liû 1 kang chò kì-liām. Chit-má kha̍p-bē-tio̍h chiū hioh 8 kang, 10 kang, hō͘ tāi-ke hē sìⁿ-miā chia̍h, lim, poa̍h kap òe-sòe. Siāng-sî mā kap sè-kài tn̄g-sòaⁿ, bô thang kap sè-kài liân-chiap piàⁿ keng-chè, si̍t-chāi bô tō-lí! 2 goe̍h 21 sī “Sè-kài Bó-gí-ji̍t”, lán kā tēng-chò “Bó-gí-cheh”, thê-chhéⁿ lán pó-hō͘ teh-beh bia̍t-choa̍t ê Tâi-oân bó-gí. Chheng-bêng-cheh kái-miâ “Pōe-bōng-cheh”, khǹg tī 2 goe̍h 28. Chheng-liân-cheh, siōng chán ê soán-te̍k choa̍t-tùi sī 3 goe̍h 18, chiū-sì “Ji̍t-thâu-hoe Ūn-tōng Kì-liām-ji̍t”. Kàu-su-cheh, eng-kai kì-liām Lîm, Bō͘ Seng phok-sū (1887-1947), i sī Tâi-oân thâu 1 ê the̍h-tio̍h Bí-kok Ko-lum-bi-ia (Columbia) Tāi-ha̍k phok-sū ê lâng. I ê lāu-su, sè-kài chhut-miâ ê John Dewey, kiò i lâu tī Bí-kok hia chò kàu-siū. M̄-kú, Lîm phok-sū kian-chhî beh tńg-lâi kàu-io̍k Tâi-oân gín-á. I ê phok-sū lūn-bûn ū 2 ê te̍k-pia̍t ê lūn-tiám: 1) jîn-keh chun-giâm, 2) kong-kiōng-sèng. Tī hit-ê Ji̍t-pún si̍t-bîn thóng-tī ê nî-tāi, chit-khoán ǹg-bāng si̍t-chāi sī khang-su bāng-sióng nā-tiāⁿ! Kàu 2021 nî ê kin-á-ji̍t, àn pún-thó͘ gí-giân siū tiōng-sī ê thêng-tō͘ lâi khòaⁿ, chit 2 hāng lí-sióng mā iáu bô chin-chiàⁿ chò kah kàu, khòaⁿ chêng chi̍t-chām-á “bûn-giân-bûn kap pe̍h-ōe-bûn” ê lūn-chiàn chiū chin chheng-chhó. Só͘-pái kóng, lán eng-kai kā sian-ti sian-kak Lîm, Bō͘ Seng phok-sū ê seⁿ-ji̍t 10 goe̍h 30, tēng-chò “Tâi-oân Kàu-su-cheh”! Koh ū i-seng-cheh, Chiúⁿ, Ūi Súi á-sī Lōa, Hô i-seng lóng-sī chin chán ê chham-khó jîn-soán, thang iōng in ê seⁿ-ji̍t lâi kì-liām. Lēng-gōa, mā eng-kai khó-lī Goân-chū-bîn ê cheh-ji̍t, chhin-chhiūⁿ Mona Rudo ê seⁿ-ji̍t, Kheh-ka ê Thiân-chhon-ngit (天穿日), lâi chhòng-chō lán ka-kī ê Kám-un-cheh. Ūi-tio̍h beh an-ùi chiàn-āu tùi Tiong-kok lâi ê î-bîn, kúi-ê sio̍k Hàn bûn-hòa ê cheh-ji̍t, chhin-chhiūⁿ Tiong-chhiu-cheh kap Tiông-iông-cheh, lán mā ē-tàng pó-liû. Téng-bīn sī góa kò-jîn ê siūⁿ-hoat, chhiáⁿ tāi-ke tàu-tīn lâi su-khó, te̍k-pia̍t ǹg-bāng Bûn-hòa-pō͘ chò-hóe lâi chhek-ōe. Tâi-oân-lâng tong-jiân ài ū ka-kī ê bûn-hòa cheh-ji̍t!
