散凶ê滋味

Sàn-hiong ê Chu-bī


作者:陳雷


(本文是漢羅合用kap全羅馬字一段一段對照)


1950、60年代ê台灣kap chit-má比較--起-來,是一个真散凶ê所在。讀台大ê時蹛學生宿舍,tī 宿舍餐廳包食。逐日早頓食ám糜,配一角豆乳ia̍h是一塊蔭瓜仔,兼差不多20外粒soah鹽ê塗豆。Ám糜煮kah水水水,bē止iau。無幾粒米,lóng沉tī桶底;所以阮慣勢用khat糜ê hāu-sia̍h仔lā桶底ko͘米。有一擺,一个學生ko͘著一hāu-sia̍h重重。叫是好空ko͘著一khok米。歡喜kā攑--起-來,圓圓一粒鮑魚chhéng!洗鼎ê棕chhéng!M̄知beh笑ia̍h是beh受氣。一月日加菜一擺,大家真期待,bē輸等過年。加菜khah常是一粒滷卵,ia̍h是一塊肥豬肉,頂面一沿皮,中ng一chōa瘦肉。


1950, 60 nî-tāi ê Tâi-oân kap chit-má pí-kàu--khí-lâi, sī 1 ê chin sàn-hiong ê só͘-chāi. Tha̍k Tâi-tāi ê sî tòa ha̍k-seng sok-sià, tī sok-sià chhan-thiaⁿ pau-chia̍h. Ta̍k jı̍t chá-tǹg chia̍h ám-bê, phòe 1 kak tāu-jú ia̍h-sī 1 tè ìm-koe-á, kiam chha-put-to 20 gōa lia̍p soah iâm ê thô͘-tāu. Ám-bê chú kah chúi-chúi-chúi, bē chí-iau. Bô kúi lia̍p bí, lóng tîm tī tháng-té; só͘-í goán koàn-sì iōng khat bê ê hāu-sia̍h-á lā tháng-té ko͘ bí. Ū 1 pái, 1 ê ha̍k-seng ko͘-tio̍h 1 hāu-sia̍h tāng-tāng. Kiò-sī hó-khang ko͘-tio̍h 1 khok bí. Hoaⁿ-hí kā gia̍h--khí-lâi, îⁿ-îⁿ 1 lia̍p pau-hî-chhéng! Sé tiáⁿ ê chang-chhéng! M̄ chai beh chhiò ia̍h-sī beh siū-khì. 1 goe̍h-jı̍t ka-chhài 1 pái. Tāi-ke chin kî-thāi, bē-su tán kòe-nî. Ka-chhài khah siông sī 1 lia̍p ló͘-nn̄g ia̍h-sī 1 tè pûi ti-bah, téng-bīn 1 iân phôe, tiong-ng 1 chōa sán-bah.


罕罕有時tńg來厝歇假、過年,坐上俗ê火車(叫做慢車)ùi台北到台南十點外鐘,逐站停。車頂腹肚iau mā m̄甘買便當來食!Thōng到厝,iau koh忝,一工了--去--ah。


Hán-hán ū-sî tńg-lâi chhù hioh-ká, kòe-nî, chē siōng sio̍k ê hóe-chhia (kiò-chò bān-chhia) ùi Tâi-pak kàu Tâi-lâm 10 tiám gōa cheng, ta̍k chām thêng. Chhia-téng pak-tó͘ iau mā m̄-kam bé piān-tong lâi chia̍h! Thōng kàu chhù, iau koh thiám, 1 kang liáu--khì--ah.


總--是阮hit時上kài散凶--ê m̄是食,m̄是穿。是頭殼內ê mi̍h件,空空、無社會常識、無智識,特別是台灣ê智識。學校內教--ê lóng是中國臭phú、無路用ê古董:文言文、孔子、黃帝、堯舜ê hàm古……,規日lóng teh死背chia-ê mi̍h。不管文學、地理、歷史,無半項台灣--ê。M̄-kú,上kài嚴重ê散赤是無做人ê尊嚴、自信。Tī hit个外來政權戒嚴令時代,阮頭殼內m̄-nā散凶,而且chiⁿ chiok濟無路用ê pùn-sò。


Chóng--sī goán hit-sî siōng-kài sàn-hiong--ê m̄ sī chia̍h, m̄ sī chhēng. Sī thâu-khak lāi ê mı̍h-kiāⁿ, khang-khang, bô siā-hōe siông-sek, bô tì-sek, te̍k-pia̍t sī Tâi-oân ê tì-sek. Ha̍k-hāu lāi kà--ê lóng sī Tiong-kok chhàu-phú, bô lō͘-iōng ê kó͘-tóng: bûn-giân-bûn, Khóng-chú, N̂g-tè, Giâu Sūn ê hàm-kó͘..., kui jı̍t lóng teh sí-pōe chia-ê mı̍h. Put-koán bûn-ha̍k, tē-lí, le̍k-sú, bô pòaⁿ hāng Tâi-oân--ê. M̄-kú, siōng-kài giâm-tiōng ê sàn-chhiah sī bô chò-lâng ê chun-giâm, chū-sìn. Tī hit ê gōa-lâi chèng-koân kài-giâm-lēng sî-tāi, goán thâu-khak lāi m̄-nā sàn-hiong, jî-chhiáⁿ chiⁿ chiok chē bô lō͘-iōng ê pùn-sò.


不過,阮hit-chūn有一項mi̍h真豐富:親chiâⁿ朋友、厝邊隔壁ê人情,台灣人樸實、忠厚、溫暖ê人情。另外,mā iáu有草地清氣ê環境。


Put-kò, goán hit-chūn ū 1 hāng mı̍h chin hong-hù: chhin-chiâⁿ pêng-iú, chhù-pin keh-piah ê jîn-chêng, Tâi-oân-lâng phok-sı̍t, tiong-hō͘, un-loán ê jîn-chêng. Lēng-gōa, mā iáu ū chháu-tē chheng-khì ê khoân-kéng.
















#寫hō͘學生朋友ê代誌 專欄,本文使用教育部推薦漢字kap傳統白話字。

#台文通訊BONG報 337期,2022年4月出刊。

歡迎捐款贊助 #李江却台語文教基金會 

(捐款可抵稅,匯款後請通知02-23112199)



郵政劃撥:19021486
戶名:財團法人李江却台語文教基金會

電匯:123-20-050514-2
華南銀行士林分行活儲
戶名:財團法人李江却台語文教基金會


#李江却台語文教基金會 需要你ê定期捐款,逐年贊助本會(台文通訊BONG報發行單位)NT$2,400,lán做伙復振台灣語文ê事工kap雜誌編印發行費用,捐款thang抵稅。