年歲人生

Nî-hòe Jîn-seng


作者:陳雷


(本文是漢羅合用kap全羅馬字一段一段對照)


我講,年歲愈濟,人生ê滋味愈厚、愈甘,kám m̄是?最近kap阮牽--ê慶祝牽手50年,kám m̄是比20週年khah甘、khah甜,koh-khah有感受?當然人生有甘也有苦,親像失去親人ê苦。卻是年冬累積,苦--ê漸漸淡薄--去,賰甘味ê記持。有時,淡薄仔苦ē hō͘甜味koh-khah甜。我想,lán人本能ê生理(physiological)kap心理構造就是án-ne,追求歡喜快樂,phiah免苦thàng傷害。Che對lán人ê生存有利。


Góa kóng, nî-hòe jú chē, jîn-seng ê chu-bī jú kāu, jú kam, kám m̄ sī? Chòe-kīn kap goán khan--ê khèng-chiok khan-chhiú 50 nî, kám m̄ sī pí 20 chiu-nî khah kam, khah tiⁿ, koh-khah ū kám-siū? Tong-jiân jîn-seng ū kam iā ū khó͘, chhin-chhiūⁿ sit-khì chhin-lâng ê khó͘. Khiok-sī nî-tang lúi-chek, khó͘--ê chiām-chiām tām-po̍h--khì, chhun kam-bī ê kì-tî. Ū-sî, tām-po̍h-á khó͘ ē hō͘ tiⁿ-bī koh-khah tiⁿ. Góa siūⁿ, lán lâng pún-lêng ê seng-lí (physiological) kap sim-lí kò͘-chō tō sī án-ne, tui-kiû hoaⁿ-hí khoài-lo̍k, phiah-bián khó͘-thàng siong-hāi. Che tùi lán lâng ê seng-chûn iú-lī.


人講,年歲愈大,時間過了愈緊。確實有影。為啥mi̍h ē án-ne,我無答案。是m̄是年歲大--來,短期ê記憶漸漸退化。頂禮拜、頂個月發生ê代誌ē記--得--ê愈少,所以頭殼內感覺時間khah短,過了khah緊。


Lâng kóng, nî-hòe jú tōa, sî-kan kòe-liáu jú kín. Khak-si̍t ū-iáⁿ. Ūi-siáⁿ-mi̍h ē án-ne, góa bô tap-àn. Sī m̄ sī nî-hòe tōa--lâi, té-kî ê kì-ek chiām-chiām thè-hòa. Téng lé-pài, téng kò goe̍h hoat-seng ê tāi-chì ē kì--tit--ê jú chió, só͘-í thâu-khak lāi kám-kak sî-kan khah té, kòe-liáu khah kín.


Lán人老--來,自然身體各種功能漸漸老倒勼。皮膚jiâu--去、骨頭phàⁿ--去、khi̋n-ní-khuh pó͘--去、記持bái--去、行路慢--去……。不過,chia-ê變化lóng有伸勼ê韌性。比如老人行路慢--去,伊若逐日認真練行,就ē愈行愈緊;伊若規日坐椅,愈無行就愈bē行。Lán人所有生理ê功能lóng有chit款ê韌性,愈用就強、愈無用就弱,記持、腦力、體力、心理……種種方面。好比是你ē-tàng ke或者減生理ê年歲。我今年80歲,六冬前心臟病治療好了,繼續逐日走運動。兩冬前寒--人有一擺室外零下27 度,我走50分鐘。Che是自然賜lán身體ê韌性。


Lán lâng lāu--lâi, chū-jiân sin-thé kok-chióng kong-lêng chiām-chiām lāu-tò-kiu. Phôe-hu jiâu--khì, kut-thâu phàⁿ--khì, khi̋n-ní-khuh pó͘--khì, kì-tî bái--khì, kiâⁿ-lō͘ bān--khì.... Put-kò, chia-ê piàn-hòa lóng ū chhun-kiu ê jūn-sèng. Pí-jû lāu-lâng kiâⁿ-lō͘ bān--khì, i nā ta̍k-ji̍t jīn-chin liān kiâⁿ, tō ē jú kiâⁿ jú kín; i nā kui ji̍t chē í, jú bô kiâⁿ tō jú bē kiâⁿ. Lán lâng só͘-ū seng-lí ê kong-lêng lóng ū chit khoán ê jūn-sèng, jú iōng tō kiông, jú bô iōng tō jio̍k, kì-tî, náu-le̍k, thé-le̍k, sim-lí... chióng-chióng hong-bīn. Hó-pí sī lí ē-tàng ke he̍k-chiá kiám seng-lí ê nî-hòe. Góa kin-nî 80 hòe, 6 tang chêng sim-chōng-pēⁿ tī-liâu hó liáu, kè-sio̍k ta̍k-ji̍t cháu ūn-tōng. 2 tang chêng kôaⁿ--lâng ū 1 pái sek-gōa lêng-hā 27 tō͘, góa cháu 50 hun-cheng. Che sī chū-jiân sù lán sin-thé ê jūn-sèng.


少年朋友iáu m̄免考慮chia-ê問題。不過,我真有信心kā lín先講,確實lín老--來iáu ē-tàng有活力ê身體、甘味ê人生,m̄-kú che需要地球ê大環境安定,無,真緊變真bái--去。


Siàu-liân pêng-iú iáu m̄ bián khó-lū chia-ê būn-tê. Put-kò, góa chin ū sìn-sim kā lín seng kóng, khak-si̍t lín lāu--lâi ē-tàng ū oa̍h-le̍k ê sin-thé, kam-bī ê jîn-seng, m̄-kú che su-iàu tē-kiû ê tōa khoân-kéng an-tēng, bô, chin kín piàn chin bái--khì.



#寫hō͘學生朋友ê代誌 專欄,本文使用教育部推薦漢字kap傳統白話字。
台文通訊BONG報325期,2021年4月出刊。


歡迎捐款贊助 李江却台語文教基金會 (捐款thang抵稅,匯款了後請通知02-23112199)
線上捐款(定期定額) https://ppt.cc/fF5bhx
線上捐款(單筆) https://ppt.cc/fcycox

郵政劃撥:19021486
戶名:財團法人李江却台語文教基金會
電匯:123-20-050514-2
華南銀行士林分行活儲
戶名:財團法人李江却台語文教基金會

李江却台語文教基金會需要你ê定期捐款,逐個月捐助NT$200以上,lán做伙來推動復振台灣語文ê事工,歡迎利用劃撥、電匯、信用卡、郵局『存簿儲金自動轉帳』扣款iah是線頂捐款、現金贊助。

◎逐個月贊助本會(台文通訊BONG報發行單位)NT$200(iah是逐冬NT$2,400)以上,做伙支持基金會事工kap雜誌編印發行費用。歡迎利用郵局劃撥、信用卡(寫捐款單)、線頂捐款、現金贊助、銀行/ATM轉帳(轉帳了後請通知)、支票、郵局戶頭自動轉帳扣繳(寫授權書),捐款收據ē-tàng做『列舉扣除額』抵稅ê用途。