台語是一條狹koh少人行M̄-koh有意義Ê路
作者：Âng Ek-sim （Tâi-lô-hōe Pì-su-tiúⁿ）
本專欄「台羅會交流道」ê稿由台灣羅馬字協會提供kap校對，編輯部無koh做文字編輯。
Lín tio̍h tùi hit-ê e̍h-mn̂g ji̍p--khì, in-ūi thàu kàu bia̍t-bông ê mn̂g chin-khoah. Hit tiâu lō͘ chin hó kiâⁿ, tùi hia ji̍p--khì ê lâng chin chē. Thàu kàu éng-seng ê mn̂g chin e̍h. Hit tiâu lō͘ chin pháiⁿ kiâⁿ, chhōe--tio̍h ê lâng chin chió. (Má-thài 7: 13,14)
Tâi-gí tō sī chit-ê e̍h-mn̂g, chin chió lâng kiâⁿ. Phian-phian-á lán sī tī chit-tiâu it-poaⁿ-lâng khòaⁿ-chò sī ko͘-toaⁿ, siok-bo̍k, bô-ì-gī ê e̍h-lō͘. Chit-ê Hôa-gí siā-hōe khòaⁿ lán sī tùi-te̍k, chèng-lâng lóng chùi, to̍k-to̍k lán chai-iáⁿ che sī chi̍t-tiâu kiâⁿ hiòng kiàn-kok to̍k-li̍p î-it ê lō͘. Ū-sî-á siūⁿ kóng sī siáⁿ-mi̍h iân-hūn ná-ē kiâⁿ lâi chia? Nā bô chò Tâi-gí chit-má ê góa sī teh chhòng-siáⁿ?
Siūⁿ-khí tong-chho͘ khò-têng ê lāu-su kóng, “Góa ū chi̍t-ê ha̍k-seng tùi kái-saⁿ ê ka-têng chú-hū, kàu siû-chúi kàu-liān, chit-má sī Tâi-gí lāu-su, koh khui-pan kà Tâi-gí.” Góa ê Tâi-gí-hûn chŏaⁿ án-ne chhéⁿ--khí-lâi. It-ti̍t kàu taⁿ, Tâi-gí sī goán jîn-seng tńg-oat ê khí-thâu. Hit-ê lāu-su sī góa ê ji̍p-mn̂g lāu-su, kàu-liān, sī Tâi-gí lō͘ ê lāu-bú – Tân Kim-hoa.
Góa tùi chò gia̍p-bū choán-ōaⁿ chò Tâi-gí, liân góa ka-tī mā kiaⁿ--tio̍h. Goán kiáⁿ tha̍k kok-hāu-á it-nî ū Tâi-gí khò, hit-chūn góa bat siūⁿ kòe goá ê Tâi-gí put-lí-á lián-tńg, m̄-chai án-chóaⁿ chiah ē-tàng chò Tâi-gí lāu-su? Kàu chèng-keng chiap-chhiok Tâi-gí ê sî, goán kiáⁿ í-keng tha̍k kok-hāu-á 6 nî ah. Khí-chho͘ sī ùn-tāu-iû sam chhit ngó͘, kám-kak bē-bái sńg chio kiáⁿ chò-hóe o̍h. Bú-á-kiáⁿ khan-chhiú chò-hóe kiâⁿ Tâi-gí lō͘ khah bē bô-liâu. Kiàn-nā khiâ o͘-tó͘-bái tòng chheⁿ-âng-teng, goán ē kā khăng-páng ê Hàn-jī choán-chò Lô-má-jī ho͘-im. Chhōe ki-hōe liān-si̍p. Gín-á chìn-pō͘ ê sok-tō͘ pí tōa-lâng khah-kín. Hō͘ ha̍k-sip piàn-chò seng-oa̍h-hòa, mā chēng-ka bú-á-kiáⁿ ê ōe-tê.
Tâi-gí sī ji̍p-mn̂g niā, āu--lâi koh siōng N̂g Chiau-êng lāu-su ê Tâi-oân le̍k-sú, Tiuⁿ Ho̍k-chû i-seng ê i-ha̍k Tâi-gí, Tâi-oân-ha̍k ê tì-sek khài-liām téng-téng, thiat-té liáu-kái Tâi-gí kòe-khì chhiaⁿ-iāⁿ ê sin-sè. Tâi-gí-lâng tùi tì-sek hūn-chú, pī bû-lōa chò m̄-bat-jī bô chúi-chún ê chhàu-miâ. Koh khòaⁿ Tâi-oân bûn-jī le̍k-sú kì-lo̍k kah Pe̍h-ōe-jī Sèng-keng ê chhut-pán, góa goān-ì siong-sìn lāu-su só͘ kóng--ê lán pī jia-khàm ê kòe-khì sū-si̍t. I-é-su sī kong-gī bē phiàn--lâng, koh iōng ka-tī ê bó-gí tha̍k-siá pún-té tō thiⁿ-kong tē-tō ê tāi-chì. Sī án-chóaⁿ ài chioh pa̍t-lâng ê jī? Tī chho͘-kî o̍h Tâi-gí ê góa kèng-jiân ū bô hoâi-gî ê sìn-sim. Hit-chūn kin-pún bô siūⁿ kóng ka-tī ê Tâi-gí su-siá iá-koh lî-lî-lak-lak, che tō chhiūⁿ Sèng-keng só͘ kóng--ê:
Hiah-ê bô khòaⁿ--tio̍h-ê tō lâi sìn ê lâng, chin ū hok-khì.
(Iô-ha-neh Hok-im 20:29)
To-sò͘-lâng lóng hō͘ thé-chè kàu-io̍k jia-khàm, tì-sú Tâi-gí hûn-phek sòaⁿ-hêng kàu pháiⁿ siu-soah. Ka-chài goán Âng-mn̂g-káng thó-hái ê ka-cho̍k-á ū chin kian-tēng ê Tâi-oân-hûn. Goán sī lia̍h o͘-hî chiah tēng-ki tī Âng-mn̂g-káng. Goán ko͘-pô kóng i sī Tâi-oân-lâng m̄-sī Tiong-kok-lâng. Mn̄g-i sī án-chóaⁿ kóng? I ìn kóng lóng tòa tī chiâ--a, koh teh kóng Tiong-kok-lâng hông chhiò--sí tà. Koh mn̄g i kóng siáⁿ-mi̍h ōe? I ìn, Tâi-oàn-ōe tà. Che chiok kán-tan ê tap-àn, lóng tòa tī chiâ--a, kóng Tâi-oàn-ōe tà. Lóng tòa tī chiâ--a, kóng Tâi-oàn-ōe tà. Lóng tòa tī chiâ--a, kóng Tâi-oàn-ōe tà, in-ūi chiok tiōng-iàu só͘-í kóng 3 pái. Sī án-chóaⁿ chiok chē lâng bē-hiáu tà?
Goán lāu-bú kóng goán a-kong tī chhù nā thiaⁿ tio̍h goán ko͘-á kóng Pak-kiaⁿ-ōe sī chhoh kah khan-si. Kóng lâng m̄-chò chò ti. Che ā bo̍k-koài lâng sī siū Ji̍t-pún kàu-io̍k ê, gōa-gí ē kóng ē chhiùⁿ. Sī oán-iûⁿ ê chûn-tiúⁿ choan-bûn tī Má-lâi-se-a lo̍h-kún pàng-lêng (lining) lia̍h hō͘-lê-á, kî-hî, thô͘-thoh. Goán ko͘-pô kóng goán a-kong sī kui sèⁿ Âng-á ê o͘-káu-hiaⁿ.
Góa kám-kak góa ū chéng-tio̍h goán a-kong hit-khoán kò-sèng. Ū tām-po̍h-á tōa-chí-thâu-á ê kang-ô͘ khùi. A-sá-lih, hái-phài, gōa-iân hó, ài sńg ài o̍h. Ka-chài, Tâi-gí o̍h ū khí ē kóng ē siá. Goân-pún giōng-beh hō͘ Hàn-jī thāu--sí ê sèⁿ-miā, kèng-jiân saⁿh tio̍h Lô-má-jī koh oa̍h--khí-lâi! Ài--tio̍h khah chhám sí. Hó-tha̍k hó-o̍h hó-siá, góa sī ài chū-iû ê hái-kháu lâng bē-kham-ē sok-pa̍k. Chit-khoán iōng siaⁿ-im piau-kì kín chho̍k-chho̍k-leh séng mâ-hoân ê bûn-jī tú-hó hù-ha̍p sok chiàn sok koat ê phah-hóe sèng. Góa kóng siáⁿ siá siáⁿ bián siū Hàn-jī sok-pa̍k gŏa chán leh!
Khí-thâu tha̍k 3 chōa Lô-má-jī ba̍k-chiu tō sa-bui ài khùn ê lâng, chi̍t tō͘-kòe Lô-má-jī ê pōng-piah-kî, chin-kín tō ti̍t-sòaⁿ ka-sok iû-mn̂g chhui--lo̍h-khì cháu kah phùn-keng, chìn-pō͘ kah ū khoàiⁿ. Lāu-su khòaⁿ góa jīn-chin ê thāi-tō͘, siāu-kài góa chi̍t-ê Tâi-gí ê khang-khòe. Chheⁿ-mê--ê m̄-kiaⁿ chhèng koh chiap-siū thiau-chiàn. Sī tē 2 pái tńg-oat. Chò Tēⁿ Si-chong i-seng ê chō͘-lí, oân-choân sī ngē-tàu ê sit-thâu. Chi̍t-ê hó-táⁿ--ê, chi̍t-ê m̄-kiaⁿ-sí--ê, ha̍p-chok liáu chin hó-sè. Siâng-sî Kim-hoa tú-hó chiap Tâi-lô-hōe ê pì-su-tiúⁿ. I kóng i tiān-náu bē-hiáu, kiò góa kā tàu-saⁿ-kāng chò i ê kang-chok jîn-oân. Che sī góa thâu chi̍t-pái chìn-ji̍p ū kui-bô͘ ê Tâi-gí thoân-thé. Tòng-chò teh sńg. Che sī tē 3 pái tńg-oat. Siá-chok, tâu-kó, hoan-e̍k, tha̍k gián-kiù-só͘...í-keng káu-oan cha̍p-peh oat à...Sī hoaⁿ-hí ka-tī ū chham-ú Tâi-oân-lâng ê tōa tāi-chì.
Tan-sûn chham-ú Tâi-lô-hōe sī Kim-hoa chio tō kiâⁿ. Pòaⁿ chò pòaⁿ sńg put-ti put-kak Kim-hoa chò nng-jīm pì-su-tiúⁿ. Kàu Gio̍k-ngô͘ chi̍t-jīm pì-su-tiúⁿ, siàng-chai, chit-má hiān-jīm ê pì-su-tiúⁿ kèng-jiân sī góa Âng Ek-sim.
2020 nî in-ūi Bú-hàn e̍k-chêng chiòng-lâng kóng sī pháiⁿ nî-tang. M̄-koh góa jīn-ûi sī Siōng-tè teh tiâu-chéng kak-tō͘. Chián-tû chi̍t-kóa-á bô-lō͘-iōng bē kiat-kó ê chhiū-oe. Sui-jiân Tâi-oân miâ ū thóng-thâu, m̄-koh mā-sī koh hō͘ im-hûn put-sán ê THBK cháng--leh. Hiān-chhú-sî lán ē-tàng chò siáⁿ? Kòe-khì hùn-chiàn ê sian-hong mā í-keng lāu, sûi tio̍h sin sî-tāi kho-ki ê chiàn-cheng. Tâi-gí mā pit-su ài ka-ji̍p chiàn-tiûⁿ. Chit-má khiā tī chit-ê choán-ōaⁿ ê ūi-tì, TLH m̄-sī góa kò-jîn ê chu-sán. Sī Tâi-gí gín-á ê chu-sán. Hi-bāng lán tī kok léng-he̍k ê iú-chì thoân-té, sòaⁿ-téng si̍t-thé hêng-sêng chi̍t-kó͘ kiông koh ū-la̍t Tâi-gí kiù-oān-tūi. Chiâⁿ-chò kun-tūi kiōng chìn-thòe. Kiâⁿ chhut e̍k-chêng āu sin sî-tāi ê Tâi-oân bó-gí bûn-hòa.
台灣羅馬字協會
（簡稱「台羅會」）簡介：
2001年成立，宗旨：
(1)推行台灣羅馬字ê研究kap普遍化。
(2)追認台灣羅馬字kap台灣話ê法定地位。
(3)要求政府實施公平正義ê多語文政策。
(4)建設多元、開放、互相尊重ê台灣文化。
Email：tlhemail@gmail.com
#台羅會交流道 專欄，本文使用白話字。
台文通訊BONG報326期，2021年5月出刊。
歡迎捐款贊助 #李江却台語文教基金會 （捐款thang抵稅，匯款了後請通知02-23112199）
線上捐款(定期定額) https://ppt.cc/fF5bhx
線上捐款(單筆) https://ppt.cc/fcycox
有固定的長期捐款， 讓更多的台語文相關計畫可以穩定的推行，感謝逐家。
郵政劃撥：19021486
戶名：財團法人李江却台語文教基金會
電匯：123-20-050514-2
華南銀行士林分行活儲
戶名：財團法人李江却台語文教基金會
戶名：財團法人李江却台語文教基金會
電匯：123-20-050514-2
華南銀行士林分行活儲
戶名：財團法人李江却台語文教基金會
李江却台語文教基金會需要你ê定期捐款，逐個月捐助NT$200以上，lán做伙來推動復振台灣語文ê事工，歡迎利用劃撥、電匯、信用卡、郵局『存簿儲金自動轉帳』扣款iah是線頂捐款、現金贊助。
◎逐個月贊助本會（台文通訊BONG報發行單位）NT$200（iah是逐冬NT$2,400）以上，做伙支持基金會事工kap雜誌編印發行費用。歡迎利用郵局劃撥、信用卡（寫捐款單）、線頂捐款、現金贊助、銀行/ATM轉帳（轉帳了後請通知）、支票、郵局戶頭自動轉帳扣繳（寫授權書），捐款收據ē-tàng做『列舉扣除額』抵稅ê用途。
