Tâi-gú Ióng-kiāⁿ Tn̂g-hòe-siū
作者：陳 雷
Lán人創造ê語言tio̍h-ài有人講chiah ē活，愈濟人講就愈活愈勇，愈少人講就漸漸衰弱死--去。Chit-má tī台灣，愈來愈少人teh講台語，台語已經是一个黃酸病真傷重，beh死beh死ê語言。
Lán-lâng chhòng-chō ê gú-giân tio̍h-ài ū lâng kóng chiah ē oa̍h, jú chē lâng kóng tō jú oa̍h jú ióng, jú chió lâng kóng tō chiām-chiām soe-jio̍k sí--khì. Chit-má tī Tâi-oân, jú lâi jú chió lâng teh kóng Tâi-gú. Tâi-gú í-keng sī 1 ê n̂g-sng-pēⁿ chin siong-tiōng, beh-sí-beh-sí ê gú-giân.
Beh kā台語救hō͘活，chhiâⁿ hō͘勇--起-來，單單一條路，就是大家來講台語。Lán關心台語，無限tī表演性ê台語演講比賽、學術性ê專題討論，上kài需要--ê是，不管tī啥mih場合、厝內厝外、菜市仔、公車、百貨公司……，lóng來講台語，kā台語chiâⁿ做lán日常生活ê語言，che就是台語生活化。
Beh kā Tâi-gú kiù hō͘ oa̍h, chhiâⁿ hō͘ ióng--khí-lâi, tan-tan 1 tiâu lō͘, tō sī tāi-ke lâi kóng Tâi-gú. Lán koan-sim Tâi-gú, bô hān tī piáu-ián-sèng ê Tâi-gú ián-káng pí-sài, ha̍k-su̍t-sèng ê choan-tê thó-lūn, siōng-kài su-iàu--ê sī, put-koán tī siáⁿ-mih tiûⁿ-ha̍p, chhù-lāi chhù-gōa, chhài-chhī-á, kong-chhia, pah-hòe kong-si..., lóng lâi kóng Tâi-gú, kā Tâi-gú chiâⁿ-chò lán ji̍t-siông seⁿ-oa̍h ê gú-giân. Che tō sī Tâi-gú seⁿ-oa̍h-hòa.
M̄-kú tī現代資訊發達ê世界，強勢語言對弱勢語言ê壓力愈來愈大。弱勢語言beh ē-tàng繼續存在，一定tio̍h-ài利用現代資訊ê科技，進入「發達語言」ê世界。台語需要利用現代科技，chiâⁿ做發達語言，án-ne chiah ē-tàng tī未來ê國際競爭。現代資訊科技，特別是AI，是未來語言ê聯合國。台語文需要加入chit个聯合國，chiah ē-tàng久長發展，避免夭壽滅絕ê危機，chiâⁿ做正常ê語言。就親像台灣參加聯合國，chiâⁿ做正常ê國家。
M̄-kú tī hiān-tāi chu-sìn hoat-ta̍t ê sè-kài, kiông-sè gú-giân tùi jio̍k-sè gú-giân ê ap-le̍k jú lâi jú tōa. Jio̍k-sè gú-giân beh ē-tàng kè-sio̍k chûn-chāi, it-tēng tio̍h-ài lī-iōng hiān-tāi chu-sìn ê kho-ki, chìn-ji̍p “hoat-ta̍t gú-giân” ê sè-kài. Tâi-gú su-iàu lī-iōng hiān-tāi kho-ki, chiâⁿ-chò hoat-ta̍t gú-giân, án-ne chiah ē-tàng tī bī-lâi ê kok-chè kēng-cheng. Hiān-tāi chu-sìn kho-ki, te̍k-pia̍t sī AI, sī bī-lâi gú-giân ê Liân-ha̍p-kok. Tâi-gú-bûn su-iàu ka-ji̍p chit ê Liân-ha̍p-kok, chiah ē-tàng kú-tn̂g hoat-tián, pī-bián iáu-siū bia̍t-choa̍t ê gûi-ki, chiâⁿ-chò chèng-siông ê gú-giân. Tō chhin-chhiūⁿ Tâi-oân chham-ka Liân-ha̍p-kok, chiâⁿ-chò chèng-siông ê kok-ka.
結局台語beh勇健koh長歲壽，第一需要台語生活化，人人生活講台語。Koh來，需要利用現代資訊科技，hō͘伊chiâⁿ做發達語言，避免夭壽滅絕ê危機。Che叫做台語正常化。
Kiat-kio̍k Tâi-gú beh ióng-kiāⁿ koh tn̂g-hòe-siū, tē-1 su-iàu Tâi-gú seⁿ-oa̍h-hòa, lâng-lâng seⁿ-oa̍h kóng Tâi-gú. Koh-lâi, su-iàu lī-iōng hiān-tāi chu-sìn kho-ki, hō͘ i chiâⁿ-chò hoat-ta̍t gú-giân, pī-bián iáu-siū bia̍t-choa̍t ê gûi-ki. Che kiò-chò Tâi-gú chèng-siông-hòa.
