台語勇健長歲壽

Tâi-gú Ióng-kiāⁿ Tn̂g-hòe-siū


作者:陳    雷


Lán人創造ê語言tio̍h-ài有人講chiah ē活,愈濟人講就愈活愈勇,愈少人講就漸漸衰弱死--去。Chit-má tī台灣,愈來愈少人teh講台語,台語已經是一个黃酸病真傷重,beh死beh死ê語言。

Lán-lâng chhòng-chō ê gú-giân tio̍h-ài ū lâng kóng chiah ē oa̍h, jú chē lâng kóng tō jú oa̍h jú ióng, jú chió lâng kóng tō chiām-chiām soe-jio̍k sí--khì. Chit-má tī Tâi-oân, jú lâi jú chió lâng teh kóng Tâi-gú. Tâi-gú í-keng sī 1 ê n̂g-sng-pēⁿ chin siong-tiōng, beh-sí-beh-sí ê gú-giân.


Beh kā台語救hō͘活,chhiâⁿ hō͘勇--起-來,單單一條路,就是大家來講台語。Lán關心台語,無限tī表演性ê台語演講比賽、學術性ê專題討論,上kài需要--ê是,不管tī啥mih場合、厝內厝外、菜市仔、公車、百貨公司……,lóng來講台語,kā台語chiâⁿ做lán日常生活ê語言,che就是台語生活化。

Beh kā Tâi-gú kiù hō͘ oa̍h, chhiâⁿ hō͘ ióng--khí-lâi, tan-tan 1 tiâu lō͘, tō sī tāi-ke lâi kóng Tâi-gú. Lán koan-sim Tâi-gú, bô hān tī piáu-ián-sèng ê Tâi-gú ián-káng pí-sài, ha̍k-su̍t-sèng ê choan-tê thó-lūn, siōng-kài su-iàu--ê sī, put-koán tī siáⁿ-mih tiûⁿ-ha̍p, chhù-lāi chhù-gōa, chhài-chhī-á, kong-chhia, pah-hòe kong-si..., lóng lâi kóng Tâi-gú, kā Tâi-gú chiâⁿ-chò lán ji̍t-siông seⁿ-oa̍h ê gú-giân. Che tō sī Tâi-gú seⁿ-oa̍h-hòa.


M̄-kú tī現代資訊發達ê世界,強勢語言對弱勢語言ê壓力愈來愈大。弱勢語言beh ē-tàng繼續存在,一定tio̍h-ài利用現代資訊ê科技,進入「發達語言」ê世界。台語需要利用現代科技,chiâⁿ做發達語言,án-ne chiah ē-tàng tī未來ê國際競爭。現代資訊科技,特別是AI,是未來語言ê聯合國。台語文需要加入chit个聯合國,chiah ē-tàng久長發展,避免夭壽滅絕ê危機,chiâⁿ做正常ê語言。就親像台灣參加聯合國,chiâⁿ做正常ê國家。

M̄-kú tī hiān-tāi chu-sìn hoat-ta̍t ê sè-kài, kiông-sè gú-giân tùi jio̍k-sè gú-giân ê ap-le̍k jú lâi jú tōa. Jio̍k-sè gú-giân beh ē-tàng kè-sio̍k chûn-chāi, it-tēng tio̍h-ài lī-iōng hiān-tāi chu-sìn ê kho-ki, chìn-ji̍p “hoat-ta̍t gú-giân” ê sè-kài. Tâi-gú su-iàu lī-iōng hiān-tāi kho-ki, chiâⁿ-chò hoat-ta̍t gú-giân, án-ne chiah ē-tàng tī bī-lâi ê kok-chè kēng-cheng. Hiān-tāi chu-sìn kho-ki, te̍k-pia̍t sī AI, sī bī-lâi gú-giân ê Liân-ha̍p-kok. Tâi-gú-bûn su-iàu ka-ji̍p chit ê Liân-ha̍p-kok, chiah ē-tàng kú-tn̂g hoat-tián, pī-bián iáu-siū bia̍t-choa̍t ê gûi-ki, chiâⁿ-chò chèng-siông ê gú-giân. Tō chhin-chhiūⁿ Tâi-oân chham-ka Liân-ha̍p-kok, chiâⁿ-chò chèng-siông ê kok-ka.


結局台語beh勇健koh長歲壽,第一需要台語生活化,人人生活講台語。Koh來,需要利用現代資訊科技,hō͘伊chiâⁿ做發達語言,避免夭壽滅絕ê危機。Che叫做台語正常化。

Kiat-kio̍k Tâi-gú beh ióng-kiāⁿ koh tn̂g-hòe-siū, tē-1 su-iàu Tâi-gú seⁿ-oa̍h-hòa, lâng-lâng seⁿ-oa̍h kóng Tâi-gú. Koh-lâi, su-iàu lī-iōng hiān-tāi chu-sìn kho-ki, hō͘ i chiâⁿ-chò hoat-ta̍t gú-giân, pī-bián iáu-siū bia̍t-choa̍t ê gûi-ki. Che kiò-chò Tâi-gú chèng-siông-hòa.









#寫hō͘學生朋友ê代誌 專欄,本文使用教育部推薦漢字kap傳統白話字

#台文通訊BONG報 363期,2024年6月出刊。

歡迎捐款贊助 #李江却台語文教基金會 

(捐款可抵稅,匯款後請通知02-23112199)



郵政劃撥:19021486
戶名:財團法人李江却台語文教基金會

電匯:123-20-050514-2
華南銀行士林分行活儲
戶名:財團法人李江却台語文教基金會


#李江却台語文教基金會 需要你ê定期捐款,逐年贊助本會(台文通訊BONG報發行單位)NT$2,400,lán做伙復振台灣語文ê事工kap雜誌編印發行費用,捐款thang抵稅。