作者:陳雷
(本文是漢羅合用kap羅馬字一段一段對照)
啥mi̍h是台灣精神?簡單一、兩句話來定義無啥容易。總--是你有拄--著ê時,隨時就認ē出--來,講:「Che,就是台灣精神。」像排隊拆車票,bá-suh頂讓位hō͘人坐。當然mā有一寡代誌khah bông霧,無一定一目就認--出-來。
Siáⁿ-mi̍h sī Tâi-oân cheng-sîn? Kan-tan 1, 2 kù ōe lâi tēng-gī bô siáⁿ iông-ī. Chóng--sī lí ū tú--tio̍h ê sî, sûi-sī tō jīn ē chhut--lâi, kóng: “Che, tō sī Tâi-oân cheng-sîn.” Chhiūⁿ pâi-tūi thiah chhia-phiò, bá-suh téng niū-ūi hō͘ lâng chē. Tong-jiân mā ū chi̍t-kóa tāi-chì khah bông-bū, bô it-tēng chi̍t ba̍k tō jīn--chhut-lâi.
比如王育德先生,為著逃phiah白色恐怖,少年走去日本。到1985年過身,m̄ bat koh tńg來台灣。1960年創立台灣青年社,賣厝創辦《台灣青年》,鼓舞台灣人權kap獨立。伊是學術上第一个確定台語文理論基礎ê人,第一个認定台語kap台灣人權、獨立有分bē開ê關係。
Pí-jû Ông Io̍k-tek sian-siⁿ, ūi-tio̍h tô-phiah pe̍h-sek khióng-pò͘, siàu-liân cháu-khì Ji̍t-pún. Kàu 1985 nî kòe-sin, m̄ bat koh tńg-lâi Tâi-oân. 1960 nî chhòng-li̍p Tâi-oân Chheng-liân Siā, bē chhù chhòng-pān ‘Tâi-oân Chheng-liân’, kó͘-bú Tâi-oân jîn-koân kap to̍k-li̍p. I sī ha̍k-su̍t-siōng tē-it ê khak-tēng Tâi-gú-bûn lí-lūn ki-chhó͘ ê lâng, tē-it ê jīn-tēng Tâi-gú kap Tâi-oân jîn-koân, to̍k-li̍p ū hun bē khui ê koan-hē.
鄭良偉教授tī 70年代kā王育德ê想法推sak做實際行動。Tī人人認為台語文無存在ê年代,進一步確定台語文ê理論,開課教台文、開創台文電腦軟體、出版台文冊種種。因為有伊chia-ê行動,chiah有接sòa近代台語文大眾運動ê開始。
Tēⁿ Liông-úi kàu-siū tī 70 nî-tāi kā Ông Io̍k-tek ê siūⁿ-hoat thui-sak chò si̍t-chè hêng-tōng. Tī lâng-lâng jīn-ûi Tâi-gú-bûn bô chûn-chāi ê nî-tāi, chìn-chi̍t-pō͘ khak-tēng Tâi-gú-bûn ê lí-lūn, khui-khò kà Tâi-bûn, khai-chhòng Tâi-bûn tiān-náu nńg-thé, chhut-pán Tâi-bûn chheh chióng-chióng. In-ūi ū i chia-ê hêng-tōng, chiah ū chiap-sòa kīn-tāi Tâi-gú-bûn tāi-chiòng ūn-tōng ê khai-sí.
你若是有看著第23屆世界台文營全體像,上頭前有三liâu空椅無人坐,就是beh留hō͘ bē-tàng來參加ê王育德教授、鄭良偉教授kap蔡正隆博士。蔡正隆是前台灣獨立建國聯盟美國本部主席。伊自認是母語ê文盲。伊用伊人生最後兩冬tài病洗腎ê身軀,全力走chông台語文,創辦第一屆台文營。Ùi chit三liâu無人坐ê空椅,你ē認--著,講:「 Che,就是台灣精神。」
Lí nā-sī ū khòaⁿ-tio̍h tē-23 kài Sè-kài Tâi-bûn-iâⁿ choân-thé siōng, siōng thâu-chêng ū 3 liâu khang-í bô lâng chē, tō sī beh lâu hō͘ bē-tàng lâi chham-ka ê Ông Io̍k-tek kàu-siū, Tēⁿ Liông-úi kàu-siū kap Chhòa Chèng-liông phok-sū. Chhòa Chèng-liông sī chêng Tâi-oân To̍k-li̍p Kiàn-kok Liân-bêng Bí-kok pún-pō͘ chú-se̍k. I chū-jīn sī bó-gú ê bûn-bông. I iōng i jîn-seng chòe-āu 2 tang tài-pēⁿ sé-sīn ê sin-khu, choân-le̍k cháu-chông Tâi-gú-bûn, chhòng-pān tē-it kài Tâi-bûn-iâⁿ. Ùi chit 3 liâu bô lâng chē ê khang-í, lí ē jīn--tio̍h, kóng: “Che, tō sī Tâi-oân cheng-sîn.”
比如我ê朋友阿旭,伊tī癌症最後痛苦ê幾個月,摺3,325隻紙鶴,替3,325萬台灣人ê幸福hē願祈禱。Che,就是台灣精神。
Pí-jû góa ê pêng-iú A-hiok, i tī gâm-chèng chòe-āu thòng-khó͘ ê kúi kò goe̍h, chih 3,325 chiah chóa-ho̍h, thè 3,325 bān Tâi-oân-lâng ê hēng-hok hē-goān kî-tó. Che, tō sī Tâi-oân cheng-sîn.