寫台語文學ê滋味

Siá Tâi-gú Bûn-ha̍k ê Chu-bī


作者:陳雷

台灣人tī日本時代寫日文文學。中國人來占領了,改寫中文文學,而且是寫中國人ê代誌,無寫台灣人。所以照講應該是中國文學,m̄是台灣文學。

Tâi-oân-lâng tī Ji̍t-pún sî-tāi siá Ji̍t-bûn bûn-ha̍k. Tiong-kok-lâng lâi chiàm-léng liáu, kái siá Tiong-bûn bûn-ha̍k, jî-chhiáⁿ sī siá Tiong-kok-lâng ê tāi-chì, bô siá Tâi-oân-lâng. Só͘-í chiàu-kóng èng-kai sī Tiong-kok bûn-ha̍k, m̄ sī Tâi-oân bûn-ha̍k.
 
到1970年代chiah有人(親像王禎和、宋澤萊)開始用中文寫台灣人ê代誌,偏名叫做「鄉土文學」。Hit時真濟人反對,特別是有名ê中國作者,kap占領者心態ê中國人。因為in認為凡若台灣ê mi̍h lóng無水準,中國ê mi̍h chiah有值得寫做文學。

Kàu 1970 nî-tāi chiah ū lâng (chhin-chhiūⁿ Ông Cheng-hô, Sòng Te̍k-lâi) khai-sí iōng Tiong-bûn siá Tâi-oân-lâng ê tāi-chì, phian-miâ kiò-chò “Hiong-thó͘ bûn-ha̍k”. Hit sî chin chē lâng hoán-tùi, te̍k-pia̍t sī ū-miâ ê Tiong-kok chok-chiá, kap chiàm-léng-chiá sim-thài ê Tiong-kok-lâng. In-ūi in jīn-ûi hoān-nā Tâi-oân ê mi̍h lóng bô chúi-chún, Tiong-kok ê mi̍h chiah ū ta̍t-tit siá-chò bûn-ha̍k.

到80年代chiah有人開始用台文寫台灣人ê代誌。仝款真濟中文作者kap中國人反對。因為in若m̄是認為無台文chit个mi̍h件,就是台文不三不四,bē-tàng寫文學。

Kàu 80 nî-tāi chiah ū lâng khai-sí iōng Tâi-bûn siá Tâi-oân-lâng ê tāi-chì. Kāng-khoán chin chē Tiong-bûn chok-chiá kap Tiong-kok-lâng hoán-tùi. In-ūi in nā m̄ sī jīn-ûi bô Tâi-bûn chit ê mi̍h-kiāⁿ, tō sī Tâi-bûn put-sam-put-sù, bē-tàng siá bûn-ha̍k.

經過勇敢無停ê拍拚,到taⁿ真濟人用台文寫小說、戲劇、詩,甚至論文。In用幾十年被禁聲ê母語,被禁寫、禁讀有百外冬歷史ê白話字,寫真好、真有特色ê文學。正港ê台灣文學。

Keng-kòe ióng-kám bô thêng ê phah-piàⁿ, kàu-taⁿ chin chē lâng iōng Tâi-bûn siá sió-soat, hì-ke̍k, si, sīm-chì lūn-bûn. In iōng kúi cha̍p nî pī kìm-siaⁿ ê bó-gú, pī kìm-siá, kìm-tha̍k ū pah gōa tang le̍k-sú ê Pe̍h-ōe-jī, siá chin hó, chin ū te̍k-sek ê bûn-ha̍k. Chiàⁿ-káng ê Tâi-oân bûn-ha̍k.

Che就是近代台灣人寫台語文學ê滋味,ùi苦到甘,ùi酸到甜。Chit个世界新出世ê新文學,值得人人尊敬、疼惜、保護、呵咾。恭喜寫台文文學ê人,恭喜讀台文文學ê人。Lán無beh koh做hō͘人禁寫、禁讀ê人。

Che tō sī kīn-tāi Tâi-oân-lâng siá Tâi-gú bûn-ha̍k ê chu-bī, ùi khó͘ kàu kam, ùi sng kàu tiⁿ. Chit ê sè-kài sin chhut-sì ê sin bûn-ha̍k, ta̍t-tit lâng-lâng chun-kèng, thiàⁿ-sioh, pó-hō͘, o-ló. Kiong-hí siá Tâi-bûn bûn-ha̍k ê lâng, kiong-hí tha̍k Tâi-bûn bûn-ha̍k ê lâng. Lán bô beh koh chò hō͘ lâng kìm-siá, kìm-tha̍k ê lâng.


#寫hō͘學生朋友ê代誌 專欄,本文使用教育部推薦漢字kap傳統白話字。
台文通訊BONG報330期,2021年9月出刊。





歡迎捐款贊助 #李江却台語文教基金會 

(捐款可抵稅,匯款後請通知02-23112199)



郵政劃撥:19021486
戶名:財團法人李江却台語文教基金會

電匯:123-20-050514-2
華南銀行士林分行活儲
戶名:財團法人李江却台語文教基金會



李江却台語文教基金會需要你ê定期捐款,逐個月捐助NT$200以上,lán做伙來推動復振台灣語文ê事工,歡迎利用劃撥、電匯、信用卡、郵局『存簿儲金自動轉帳』扣款iah是線頂捐款、現金贊助。

◎逐個月贊助本會(台文通訊BONG報發行單位)NT$200(iah是逐冬NT$2,400)以上,做伙支持基金會事工kap雜誌編印發行費用。歡迎利用郵局劃撥、信用卡(寫捐款單)、線頂捐款、現金贊助、銀行/ATM轉帳(轉帳了後請通知)、支票、郵局戶頭自動轉帳扣繳(寫授權書),捐款收據ē-tàng做『列舉扣除額』抵稅ê用途。